در این ۴ قسمت از فیلم آموزشی آواز شما به اطلاعات بیشتری از آواز و تکنیک های خوانندگی دست پیدا خواهید کرد، پس با ما همراه شوید.
جلسه اول
تفاوت بین کلاس آواز و کلاس صداسازی
در قسمت اول فیلم آموزشی آواز، به مقدماتی درباره صداسازی و آواز و همچنین قدمت آن می‌پردازیم.
همان طور که در این ویدئو بیشتر توضیح داده می‌شود به این دلیل که آواز خواندن به تارهای صوتی و بدن انسان مربوط می‌شود، قدمتی طولانی دارد و با این تفاسیر از زمانی که انسان شروع به صحبت کرد، آواز خواندن نیز شکل گرفت. البته باید گفت که برخی از سازها نیز قدمت ۲۰۰ یا ۳۰۰ ساله دارند اما بحث آواز کمی فرق دارد. در این قسمت از فیلم آموزشی آواز، تفاوت بین کلاس آواز و کلاس صداسازی توضیح داده می‌شود از جمله اینکه کلاس آواز از جایی شروع می‌شود که تکنیک های مخصوص خوانندگی آموزش داده می‌شود مانند تحریر، ویبراسیون، تفاوت بین بیان آوازی و بیان حرف زدن و ..... اما کلاس صداسازی برای هر کسی که می‌خواهد از صدایش بطور حرفه ای استفاده کند کاربرد دارد مانند بازیگران سینما، مدیران شرکت‌ها و دیگر رشته‌ها. درضمن به موارد دیگری مانند تنفس دیافراگمی و سبک های آوازی نیز پرداخته می‌شود. از جمله آواز جهانی یا کلاسیک، آواز سنتی یا اصیل ایرانی و آواز پاپ، همچنین به شاخه های آواز پاپ یعنی پاپ کلاسیک و پاپ سنتی نیز اشاره می‌شود. در ادامه فیلم آموزشی آواز، درباره فولک نیز صحبت شده است. تنظیم موسیقی‌های محلی یک کشور را به صورت پاپ فولک می‌گویند؛ که البته نیازمند دانش، تجربه و تکنیک در آهنگسازی و تنظیم است. در غیر این صورت، بازدهی چشمگیری نخواهد داشت. در نتیجه هر موسیقی ساخته شده‌ای که در بین مردم یک کشور رواج می‌یابد را نباید پاپ بنامیم؛ بلکه هر موسیقی درست و خوبی که بین مردم رواج پیدا می‌کند، باید پاپ نامید.
در قسمت های بعدی توضیحات بیشتری درباره آواز و خوانندگی داده خواهد شد.
جلسه دوم
آشنایی با سبک های آوازی و تنفس دیافراگمی
در قسمت دوم فیلم آموزشی آواز به توضیح بیشتری درباره‌ی انواع سبک‌های آوازی می‌پردازیم.
در تدریس و یادگیری مباحث موسیقی، آموزش آواز دشوارتر از دیگر موارد است؛ چرا که تارهای صوتی درون بدن است و نشان دادن الگویی ملموس برای آموزش به این سادگی‌ها نیست. درضمن استاد آواز باید تبحر کافی برای تولید صدای درست داشته باشد تا مسیر آموزش هموار شود.
برای تولید صدا باید از تارهای صوتی کمک گرفت که در قسمت فوقانی لوله تنفسی قرار دارند. هر صدایی پس از تولید شدن به جعبه تقویت کننده صدا یا کاسه رزونانس نیاز دارد. در بدن انسان پیچیده شدن و انعکاس صدا که خود عاملی برای تقویت صداست، توسط سینه و جمجمه(ماسک صورت)انجام می‌شود.
صدا نیز انواع خود را دارد و از بم به سمت زیر حرکت می‌کند. تقسیمات صدایی نیز در آقایان و خانم ها متفاوت است. محدوده صدای آقایان باس (Bass) و تِنور(Tenor) و برای خانم‌ها آلتو (Alto) و سوپرانو (Soprano) است. البته باید گفت که این موارد به جنس صدا نیز بستگی دارد و فردی که بتواند هر دو را تولید کند، محدوده صوتی خوبی دارد.
در این قسمت در مورد تنفس و انواع آن نیز صحبت می‌شود، به صورت کلی می‌توان گفت که جایگاه تنفس، شُش‌ها هستند و این موضوع در تنفس سینه ای و دیافراگمی مشترک است. تفاوت میان این دو در به حرکت درامدن بخشی از بدن مانند شانه‌ها و شکم است که در ویدئو به صورت کامل بیان شده است. اگر بخواهیم مکانیزم تنفس دیافراگمی یا تنفس شکمی را به طور خلاصه بیان کنیم از عضلات شکم شروع شده و در نهایت به تارهای صوتی می‌رسد.
در ادامه این فیلم آموزشی آواز، بیان می‌شود که صدا شامل سه سبک کلاسیک یا اپرا، سنتی و پاپ است. اپرا جهانی بوده و مهد آن در ایتالیاست. نوع کلاسیک، کاملا توسط دیافراگم کنترل می‌شود(صدای دیافراگمی). در آواز سنتی نیز، صدا پس از تولید در گلو و دهان رنگ می‌گیرد(صدای گلویی).
آواز پاپ مابین دو سبک اپرا و سنتی قرار دارد. به زبان ساده تر قدرت از شکم گرفته شده و رنگ سازی در گلو انجام می‌گیرد. اگر در سبک آواز پاپ، تحریرهای ایرانی غالب باشد به آن پاپ سنتی و اگر تحریرهایی از نوع غربی بیشتر باشد به آن، پاپ کلاسیک یا غربی گفته می‌شود.
با دیدن ویدئو دید بهتری دستگیرتان خواهد شد؛ چرا که توضیحات بیشتری بیان شده است. در قسمت بعد به تولید صدا خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
جلسه سوم
مسیر صوتی در آموزش آواز و نکاتی در مورد صداسازی
در این قسمت در مورد مسیر صوتی، صداسازی و مخرج حروف صحبت خواهیم کرد.
صدای انسان نیمه لوله ای است؛ بدین معنی که از یک مسیر خارج نمی‌شود. در این مکانیزم صدا تنها از دهان خارج نشده و بخشی نیز از طریق بینی می‌باشد؛. برای درک بهتر این موضوع، مثالی در فیلم وجود دارد.
همانطور که از پیش گفتیم صدا انواعی دارد و مسیری که صدا از آن خارج می‌شود، روی نوع آن تاثیر دارد. درضمن استخوان بندی هر فرد نیز منحصر به فرد بوده و رنگ صوتی را تعیین می‌کند.
اگر هنگام صحبت کردن زبان، دهان و فک تغییر کند، صدای متفاوتی نیز به گوش می‌رسد؛ یکی از مسائل حائز اهمیت در انواع سبک های آواز همین عامل است.
حال در ادامه فیلم آموزشی آواز بیشتر به جزئیات صداسازی می‌پردازیم. صداسازی هم به معنای پرورش صدا و هم به معنای تغییراتی در مسیر صوتی برای داشتن صدایی متفاوت است. برای تقویت صدا، روی تنفس، رزونانس، تشخیص نوع صدا و محدوده صوتی در کلاس آواز کار می‌شود. در تغییر دادن صدا نیز می‌توان از لب، فک و دهان استفاده کرد. گرچه اختلاف نظر بسیاری در این باره وجود دارد اما می‌توان گفت اگر آگاهانه باشد، مشکل ساز نیست.
در این قسمت از فیلم آموزشی آواز درباره مخرج حروف نیز صحبت شده است. زبان فارسی بر اساس تلفظ حروف شکل نمی‌گیرد، مثلا تلفظ ت و ط تفاوتی با یکدیگر ندارند؛ اما در زبان‌های دیگر تلفظ بین حروف متفاوت است.
علاوه بر این، حروف هم تقسیم بندی خود را دارند؛ پس از تولید صدا در حنجره ترتیب حروف بدین شکل است: حروف حلقی، نرم کام، سخت کام، زبانی دندانی، لبی دندانی و دو لبی‌ها.
دو نکته را در مبحث مخرج حروف باید درنظر گرفت. این مخرج‌ها ارتباطی با صدا ندارند، به طور مثال ممکن است شخصی صدای خوبی داشته باشد، اما حروف را بدرستی بیان نکند. مسئله بعدی آکسان گذاری در هنگام آواز خواندن است که باز هم ارتباطی به صدا ندارد و هنگام آکسان گذاری نباید صدا قویتر یا بیشتر شود.
برای ملموس تر شدن این اطلاعات حتما ویدئو را ببینید. در قسمت بعدی فیلم آموزشی آواز نیز اطلاعات بیشتری در اختیار شما خواهیم گذاشت.
جلسه چهارم
تکنیک های آوازی، ویبره و تحریر
در قسمت آخر از فیلم آموزشی آواز به تکنیک های مهمی در هنگام آواز خواندن می‌پردازیم.
یکی از عوامل تاثیر گذار در آواز و خوانندگی دینامیک یا میزان شدت صدا است که سه حالت اصلی برای آن وجود دارد، پیانو به معنای ضعیف، مِتزو فورته به معنای نیمه قوی و فورته به معنای قوی. این عوامل به ایجاد حس بهتر در زمان خوانندگی و همینطور نوازندگی کمک کرده و در سبک های مختلف متفاوت است. به زبان ساده‌تر شدت صدا در سبک های کلاسیک، سنتی و پاپ با یکدیگر تفاوت دارد.
صدایی که در استودیو ضبط می‌شود توسط دستگاه مخصوصی کمپرس شده و شدت نهایی کنترل می‌گردد. البته باید گفت که خواننده، خود بخش مهمی از این فرایند است و باید خود را با تمرین های مداوم برای ضبط استودیویی و اجرای صحنه ای آماده کند. درضمن باید بتواند صدا و هیجان را به درستی کنترل کند تا آوای مطلوبی به گوش رسد.
تکنیک دیگری که در فیلم آموزشی آواز مطرح می‌شود، فُسه است؛ که نوعی صدای دروغین به حساب می‌آید، با دیدن ویدئو به درک بهتری از آن می‌رسید. نکته حائز اهمیت در اجرای تکنیک فسه، اشتباه نگرفتنش با حالت پیانو است.
درضمن می‌توان از تکنیک با هوا خواندن برای حس بیشتر در هنگام آواز خواندن استفاده کرد. در این تکنیک در کنار صدای اصلی از صدای هوای بازدم کمک گرفته می‌شود تا صدا نرم‌تر شود به عبارت دیگر هوا تماما به تارهای صوتی برخورد نکرده و بخشی از آن بدون برخورد با تارهای صوتی خارج می‌گردد؛
ویبره و تحریر نیز از تکنیک‌های بسیار مهم در آواز خواندن بشمار می‌روند. تکنیک ویبره به دو صورت گلویی و شکمی اجرا می‌شود؛ در استفاده از تکنیک ویبره باید محتاط بود و نوع ریز و درشت آن در نت‌های کشیده باید به اندازه باشد.
تحریر در آواز باعث زیبا‌تر شدن آن می‌شود و در آواز شرقی جایگاه ویژه ای دارد. برای یادگیری تحریر می‌توان از ساز پیانو کمک گرفت و نت‌ها، با چیدمان مختلف تمرین شود، در این تمرین‌ها صدا با کمک نت‌ها چرخیده و انعطاف لازم را پیدا می‌کند. با این وجود، این تکنیک منحصر به فرد است و یک خواننده باید تحریر های مناسب صدای خود را پیدا کند.
آموزش نکاتی که در این چهار قسمت از فیلم آموزشی آواز بیان شد، نیازمند تجربه بوده و بهتر است به صورت حضوری و با یک استاد آواز خوب همراه باشد چرا که حساسیت بالایی دارد.
برای اطلاعات بیشتر درباره کلاس آواز و همچنین ضبط صدا در استودیو هم آوای ترانه می‌توانید با متخصصین ما در تماس باشید.
