ساز هنگ درام یکی از موفق‌ترین و محبوب‌ترین سازهای کوبه‌ای به شمار می‌آید. که در دسته بندی خود صداها (Idiophonic) قرار می‌گیرد. خود صداها به انواعی از ساز گفته‌می‌شود که بدون افزوده‌شدن سیم یا چیز دیگری و به خودی خود با ضربه بر روی آنها، از خود صدا تولیدمی‌کنند. با این مقاله از سایت هم آوای ترانه همراه شوید تا شما را با این ساز بیشتر آشنا کنیم.
تاریخچه هنگ درام
هنگدرام که با نام هَند‌پن نیز شناخته می‌شود، همانطور که پیش‌تر به آن اشاره داشتیم جزو سازهای کوبه‌ای-ملودیک محسوب می‌شود.
این ساز در طی سال‌های اخیر شهرت و محبوبیت زیادی بین جهانیان پیدا کرده است. اما با این حال فقط دو دهه از زمان اختراع آن گذشته است. هرچند که ایده اولیه و مشابه از این ساز در گذشته وجود داشته است اما برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی بود که این ساز به صورت رسمی به جهانیان و دنیای موسیقی معرفی شد. زادگاه این ساز شهر بِرن در سوئیس می‌باشد، جایی که فیلیکس روه‌نِر و سابینا شارِر. برای اولین بار این ساز را به شکل امروزی آن پدید آوردند.
خاص بودن صدای هنگ درام
یکی‌از اولین مواردی که پس‌از‌شنیدن موسیقی با این ساز به ذهن همه افراد می‌رسد، آرامش‌بخش‌بودن و لطافت‌خاص صدای آن است. دلیل‌این‌موضوع وجود هارمونیک در تک‌تک نت‌های آن می‌باشد. بدنه یکدست و یکپارچه این ساز سبب‌می‌شود که هنگام به صدا درآمدن یک نت، باقی نت‌ها نیز با شدت کمی به لرزش درآیند که باعث‌می‌شود چنین صدای دلنشینی از این ساز خارج‌شود.
برای آشنایی با نوازندگان مشهور این ساز می‌توانید به مطلب بهترین نوازندگان هنگ درام مراجعه نمایید.
دلایل گران قیمت بودن این ساز
این ساز یکی از گران قیمت‌ترین سازهای موجود در بازار محسوب می‌شود. دلیل اصلی آن زمان‌بر بودن و سختی فرآیند ساخت این ساز است. یکی از دلایل اصلی دیگر قیمت بالای این ساز، کم بودن تولید‌کنندگان آن در سطح جهانی است. این ساز بصورت دستی و در کارگاه‌های شخصی تولید می‌شود. برای ساختن آن لازم است از فلز و آلیاژ خاصی استفاده شود. در نتیجه شکل و فرم دادن به آن به زمان زیادی نیاز دارد. یکی از سخت‌ترین و پر اهمیت‌ترین بخش‌های تولید یک ساز با‌کیفیت، رسیدن به نت‌ها با کوک درست می‌باشد که برای رسیدن به آن عموما با استفاده از دستگاه‌های مخصوص، چکش‌کاری بر روی آن انجام می‌شود.
رایج‌ترین گام در ساز هنگ درام (Hang Drum)
ساز هنگ درام یک ساز کوک ثابت به شمار می‌آید. این بدین معناست که برخلاف بسیاری از سازهای دیگر، امکان کوک کردن دستی آن وجود ندارد. این ساز فقط در گام دیاتونیک (بدون نت‌های تغییر یافته با دیز و بمل) ساخته می‌شود. در نتیجه صدای سازهای مختلف عموما با یکدیگر مشابه‌هستند. اما شما می‌توانید در صورت نیاز و بسته به سلیقه خود، در هنگام خرید، درخواست‌کنید که کوک ساز شما در چه گامی باشد.
رایج‌ترین گام برای کوک کردن این ساز گام رِ‌مینور دیاتونیک است. هرچند که این بدین معنا نیست که مناسب‌ترین کوک همین مورد است. چون کوک‌مورد‌نظر شما می‌تواند بسته به اینکه چه سبک موسیقی می‌نوازید یا با چه سازی همنوازی می‌کنید، متفاوت باشد. ساز هنگ درام بطور معمول دارای ۹ نت در گام رِ‌مینور است. نت‌های این ساز به این شکل بر روی بدنه قرار می‌گیرند: نت مرگزی که به آن نت بیس یا دینگ می‌گویند ر (D) کوک‌می‌شود و باقی نت‌ها دور این نت مرکزی قرار می‌گیرند. به‌خاطرداشته‌باشید که اگر ساخت ساز خود را بصورت سفارشی درخواست‌بدهید، این امکان وجود دارد که تا ۱۶ نت داشته باشد و ۲ عدد نیز نت بیس یا دینگ برروی آن ایجاد‌شود.
ساختار و جنس هنگ درام
این ساز از دو بخش فلزی و قرینه تشکیل‌شده‌است که از جنس استیل ضد‌زنگ یا فولاد‌نیتراید ساخته‌می‌شود. هر‌کدام از این جنس‌ها مزیت و معایب خود را دارند. بصورت کلی باید گفت، هنگ درام تولیدشده از استیلضدزنگ، در برابر شرایط آب و هوایی و هر نوع خراشی از مقاومت بالاتری برخوردار است. همانطور که گفتیم، ساختار این ساز به دو بخش قوس بالایی و پایینی تقسیم می‌شود. قوس بالایی، دینگ ساید (Ding Side) گفته‌می‌شود که نت‌ها بر روی آن قرار دارند.
بخش پایینی گو ساید (Gu-Side) گفته می‌شود که در‌مرکز آن یک سوراخ بزرگ وجود دارد.
نکاتی که باید برای نگهداری از این ساز به خاطر داشته باشید!
یکی از نکات مهم آموزشی در کلاس هنگدرام آموزش نگه داری از این ساز است. چون مراقبت و نگهداری از این ساز امری الزامی بوده و برخلاف ظاهر محکم و فلزی که این محصول دارد، باید بخوبی و با‌دقت از آن نگهداری کرد. با اینکه خود ساز از فلزی سخت ساخته‌شده اما رینگ‌های آن نازک و آسیب پذیر هستند. بنابراین در صورت واردشدن ضربه‌های غلط و نا‌مناسب، نت‌های آن از کوک خارج می‌شوند. همچنین استفاده از زیورآلاتی همچون انگشتر و دستبند سبب‌می‌شود که خط و خش روی بدنه این ساز ایجاد‌شود.
مورد دیگری که باید به آن توجه‌داشته‌باشید، خارج‌شدن نت‌های این ساز از کوک است. این اتفاق معمولا به مرور زمان و در اثر تغییرات ناگهانی دمای هوا، رخ می‌دهد.رطوبت نیز عامل دیگری است که آسیب بسیاری به این ساز وارد می‌کند. به همین دلیل باید در شهر‌های مرطوب، حتما آن را با استفاده از پارافین یا روغن مخصوص خود ساز چرب نگه‌دارید.
این روغن‌ها علاوه‌بر رطوبت، از آسیب‌های احتمالی دیگر برروی بدنه‌ی ساز نیز جلوگیری می‌کنند. عموما روغن آن به همراه خود ساز ارائه می‌شود که البته شما می‌توانید به صورت جداگانه نیز آن‌را خریداری کنید.
استفاده‌ی‌درست از ساز و چرب کردن بموقع آن، در کنار با‌کیفیت بودن و استاندارد بودن ساز خریداری‌شده و با رعایت نکات بالا، دوام بالا و ماندگاری ساز شما را تضمین‌خواهدکرد.
به‌این‌نکته توجه داشته‌باشید که این ساز در دسته سازهای Peach Percussion (سازهای کوبه‌ای کوک‌شونده) قرار‌می‌گیرد و نت‌های آن باید بخوبی توسط سازنده کوک‌شده‌باشد. همچنین پس از مدتی شرکت در کلاس هنگدرام، نوازندگی و تمرین با آن، باید کوک نت‌های آن دوباره با تیونر چک‌شود تا درصورت خارج شدن از کوک، عملیات کوک‌کردن آن دوباره انجام‌شود.
کلاس آموزش هنگ درام در تهران
همانطور که گفته‌شد صدای این ساز بسیار دلنشین و دوست داشتنی است و افراد زیادی می‌خواهند در کلاس آموزش هنگ درام شرکت‌کنند. در موسسه و آموزشگاه موسیقی هم آوای ترانه واقع شده در محدوده هروی تهران، کلاس هنگ درام بصورت کاملا تخصصی و با جدیدترین روش‌های آموزشی تدریس‌می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر و ثبت نام در کلاس آموزش هنگ درام در تهران می‌توانید با هم‌کاران ما در موسسه و آموزشگاه موسیقی هم آوای ترانه از قسمت مشاوره درتماس باشید.
برای جزئیات بیشتر درباره کلاس این ساز، مطلب کلاس هنگ درام را مطالعه کنید.
بهترین برند هنگ درام در ایران و راهنمایی برای تهیه آن
درحال‌حاضر ساز هنگ یا هندپن در ایران نیز با تلاش هنرمندان و سازندگان ساز، ساخته‌می‌شود و بعضی از آنها از کیفیت بسیار خوبی برخوردار هستند. برخی از بهترین مارک‌های هنگ درام در ایران به شرح زیر می‌باشند:
هنگ درام یوناپن،
کیتادرام،
آرشاپنتام،
ایران هنگ درام.
برخی از برندهای خارجی این ساز نیز بدین شرح می‌باشند:
اومانا
یشاما
مراکی.
بنابراین برای خرید و یادگیری این ساز گوشنواز می‌توانید نسبت‌به‌بودجه و سلیقه‌ی خود از بین برندهایی که گفته‌شد یکی را انتخاب‌کنید.
بهتر است برای خرید ساز و شروع یادگیری آن حتماً با افراد خبره و با تجربه در این زمینه مشورت‌کنید. اما در صورتی که خواستید خودتان ساز را تهیه‌کنید، حتما ساز را از نزدیک تست کنید به‌آرامی با انگشت برروی حفره‌های ساز ضربه‌بزنید و با تیونر کوک آن را چک کنید. بعد به صدای تولیدشده خوب گوش‌دهید تا مطمئن‌شوید که ساز از صدایی پرطنین و کوک قابل‌قبولی برخوردار است.
کلام آخر…
در این مطلب سعی کردیم شما را با هنگ درام، یکی از محبوب ترین سازهای کوبه‌ای و همه‌ی نکات حول محور آن آشنا کنیم. این ساز یکی از درام‌های جدید و جوان در دنیا محسوب می‌شود. دلیل اصلی محبوبیت بالای آن صدای آرامش بخش و دلنشین آن است.
همانطورکه اشاره‌شد این ساز یکی از سازهای انواع پرکاشن می‌باشد. شما می‌توانید با خواندن مطلب پرکاشن‌چیست با انواع دیگر پرکاشن یا سازهای کوبه‌ای بیشتر آشناشوید.
سوال‌های متداول
ساز هنگ درام چند نت دارد؟
این ساز بطور معمول دارای ۹ نت و یک دینگ در گام ر مینور می‌باشد.
چگونه از ساز هنگ درام نگهداری کنیم؟
برای نگهداری از هنگ درام به نکات زیر توجه کنید:
۱. بطور منظم ساز خود را روغن کاری کنید.
۲. در هنگام نوازندگی از انگشتر و دستبند استفاده نکنید.
۳. در زمانی که از ساز استفاده نمی‌کنید، ساز را در جایی مطمئن و یا در کیف مخصوص آن قرار دهید.
جنس هنگ درام از چیست؟
بطورمعمول ساز هنگ درام از استیلضدزنگ و یا فولاد نیتراید ساخته‌می‌شود.
این ساز در چه سالی تولید شد؟
ساز هنگدرام در سال ۲۰۰۰ میلادی تولیدشده و به جهان معرفی شد.