در این مطلب از موسسه هنری هم آوای ترانه، میخواهیم شما را با انواع صدای انسان و دسته بندی های مربوط به آن در آقایان و بانوان آشنا کنیم.
یک خواننده باید بداند که صدایش در کدام دسته قرار میگیرد و سعی کند که از بهترین جای صدای خود استفاده کند در غیر این صورت تنوع در صدای خواننده ها از بین میرود و صداهای تقلیدی رواج مییابد و این اتفاق باعث پایین آمدن صطح خواننده های یک کشور میشود. انواع صدای انسان به چهار دستهی اصلی و دو دستهی میانی تقسیم میشود که سه دسته به مردان و سه دسته به زنان مربوط میشود
لازم به ذکر است که مبحث هارمونی در موسیقی که به وصل آکوردها میپردازد برگرفته از همین چهار دسته میباشد که با تغییرات بسیار در طول تاریخ به بحثی علمی، پیچیده و سنگین تبدیل شده است که شامل مکتب های مختلف مانند مکتب وین و یا مکتب روس نیز میشود
مبنای این دسته بندی ها در انواع صدای انسان، بدین معناست که هر فرد چه تعدادی از نتها را میتواند بخواند و صدایش چند دانگ یا چند اکتاو است؛ هر دانگ از ۴ نت تشکیل میشود. درنتیجه هر ۲ دانگ برابر یک گام کامل از نتها است؛ در نتیجه وقتی میگویند صدای شش دانگ یعنی آن صدا میتواند در اکتاو نتها را بخواند. بطور معمول انواع صدای انسان در ۲ اکتاو است یعنی چهار دانگ.
برای تعیین دسته ی صدایی یک فرد ابتدا نت ها روی پیانو زده میشود بعد پایین ترین و بالاترین نتی که میتواند بخواند مشخص
میشود سپس بر اساس آن دسته ی صدایی تعیین میگردد.
آموزش آواز در موسسه هم آوای ترانه چگونه است؟
انواع صدای انسان
دسته های مربوط به آقایان
۱- باس (Bass)
صدای بم در مردان را صدای باس میگویند
در بین انواع صدای انسان این دسته، حجم صدای بیشتری دارند که در صحبت کردنشان نیز مشخص میباشد
مردان با صدای باس در اجرای نت های بم، پر قدرت بوده اما نتهای زیر را نمیتوانند به خوبی اجرا کنند
بیشتر گویندگان رادیو دارای صدای بم و پر حجم میباشند که در این دسته از انواع صدای انسان قرار میگیرند. همچنین در گروه های کُر نیز نقش پر رنگی را ایفا میکنند اما بعنوان تک خوان یا سولیست کمتر از این دسته انتخاب میشود.
صدای باس میتواند از نت دو اکتاو۲(C2) تا حدود نت دو در اکتاو۴(c4) را بخواند.
۲ تنور(Tenor)
صدای زیر در مردان را صدای تنور میگویند
مردانی که در این دسته از انواع صدای انسان قرار میگیرند صدای نازک تری نسبت به دستهی باس دارند، که در نتیجه میتوانند نتهای زیر را به خوبی اجرا کنند، معمولا تکخوان ها از این دسته از انواع صدای انسان انتخاب میشوند.
صدای تنور میتواند از نت لا اکتاو۲(A2) تا حدود لا در اکتاو۴ (A4) را بخواند.
۳- باریتون
در بین انواع صدای انسان، صدای باریتون صدایی میانی است یعنی هم دارای حجم صدا برای اجرای نتهای بم و هم توانایی خوبی در اجرای نتهای زیر دارد
اگر صدای باریتون به نت های زیر گرایش داشته باشد به آن باریتن-تنور و اگر به نت های باس گرایش داشته باشد به آن باس-باریتون گفته میشود
این گروه از مردان هم برای خوانندگی و هم برای گویندگی مناسب هستند که با توجه به علاقه و رنگ صوتی آن ها تعیین میگردد.
استاد فرید رشیدی مدرس آواز در موسسه و آموزشگاه موسیقی هم آوای ترانه.
تا اینجا ۳ دسته از انواع صدای انسان که مربوط به آقایان میشد را شرح دادیم؛ در ادامه به انواع صدای انسان در بانوان میپردازیم.
انواع صدای انسان
دسته های مربوط به بانوان
۱- سوپرانو(Soprano)
صدای زیر در زنان را صدای سوپرانو میگویند، در بین انواع صدای انسان این دسته دارای زیر ترین محدوده صدایی میباشند؛ این دسته هم برای گروه های کر مناسب هستند و هم بعنوان تکخوان مورد استفاده قرار میگیرند.
صدای سوپرانو از نت دو اکتاو۴(C4) تا نت دو در اکتاو۶ (C6) را میتواند بخواند.
۲ آلتو(Alto)
صدای بم در خانم ها را صدای آلتو میگویند، بانوانی که در این دسته از انواع صدای انسان قرار میگیرند صدای بم تری نسبت به صدای سوپرانو دارند؛ صدای آلتو بجز خوانندگی برای گویندگی نیز مناسب است در عین حال در گروه های آوازی بسیار نقش مهمی را ایفا میکنند.
صدای آلتو از نت می اکتاو۳(E3) تا نت می در اکتاو۵(E5) را میتواند بخواند.
۳ متزو-سوپرانو(Mezzo Soprano)
در بین انواع صدای انسان متزو-سوپرانو، صدایی میانی در بین زنان است که هم میتواند نت های پایین و هم نت های بالا را بخوبی اجرا کند. معمولا در گروههای کر صدای متزو-سوپرانو بسته به رنگ صوتی فرد در دسته آلتو یا سوپرانو قرار میگیرد. این موضوع در مورد صدای باریتون نیز انجام میشود.
استاد سلماز جوان بخت مدرس آواز در موسسه و آموزشگاه موسیقی هم آوای ترانه.
در اینجا باید بگوییم که وقتی از خواندن حرف میزنیم منظور قسمت هایی از صدا است که خوش آهنگ، پر طنین، قدرتمند و نافظ باشد
همیشه نمی توان از تمام وسعت صدا در موقع خواندن استفاده کرد که البته هر چه تمرین بیشتر و درست تر باشد این امر امکان پذیر تر میشود.
نکته ی دیگر آن است که دسته بندی های مربوط به انواع صدای انسان برای آقایان و بانوان در موسیقی کلاسیک اروپایی دارای زیر شاخه های متعدد میگردد که میتوان از پر کاربرد ترین آن ها به دراماتیک و لیریک اشاره کرد که در این میان سوپرانو بیشترین زیر شاخه را شامل میشود
البته کاربرد این زیر شاخه ها در آواز کلاسیک و اپرا نمایان میشود در آواز خوانی شرقی بیشتر رنگ صدا و توانایی در اجرای تحریر ها مهم است که این یکی از تفاوت های فاحش بین آواز شرقی و آواز غربی مخصوصا اروپایی میباشد که در فیلم آموزشی آواز این موضوع کامل توضیح داده شده است.
حنجره و تارهای صوتی
حال که با انواع صدای انسان و دسته بندی های آن آشنا شدید بهتر است با مکانیزم حنجره، تار های صوتی و مسیر صوتی بیشتر آشنا شوید. با طرح این سوال که،- تارهای صوتی در کجا قرار دارند؟
حنجره که به آن جعبهی صدا نیز گفته میشود، داخل گلو و جایی که لوزهها وجود دارند قرار گرفته است. حنجره، تارهای صوتی را درون خود جا داده و از آنها محافظت میکند
عضلات زیادی در این ناحیه وجود دارند که به تولید صدا کمک میکنند؛ اما وظیفه اصلی بر عهدهی عضلهی وکالیس است. استفاده از عبارت فعالیت حنجرهای برای توصیف آموزش صداسازی برای انواع صدای انسان بسیار دقیقتر و مناسبتر میباشد، به این دلیل که تمام عضلات موجود در حنجره که به صداسازی کمک میکنند را در بر میگیرد. در این قسمت به توضیح تارهای صوتی حقیقی و کاذب میپردازیم.
تارهای صوتی حقیقی
تارهای صوتی حقیقی و یا تارهای صوتی تولید کنندهی صدا، شامل دو نوار ظریف عضلانی میباشد، تار های صوتی، مخاطی است که از یک سر به هم چسبیده و به غضروف تیروئید متصل شده و از سر دیگر از هم جدا شده و به دو غضروف هرمی متحرک متصل میشوند، و در نهایت شکلی شبیه V انگلیسی را در داخل فضای حنجره تشکیل میدهند.
تارهای صوتی کاذب
علاوه بر تارهای صوتی حقیقی، حنجره دارای تارهای صوتی دیگری به نام تارهای صوتی کاذب یا نای بند میباشد
این تارهای صوتی کاذب بر عکس تارهای صوتی حقیقی به هنگام تولید صدا در آرامش کامل به سر می برند و نقشی در تولید صدا ندارند. این تارها که در قسمت فوقانی تارهای صوتی حقیقی قرار دارند همانند آنها از یک سر به غضروف تیروئید و از سر دیگر به غضروفهای هرمی متصل هستند و در اعمالی از قبیل بستن راه هوا و جلوگیری از ورود مواد خارجی به حنجره کمک میکنند.
نقش تارهای صوتی در بوجود آمدن انواع صدای انسان
حد متوسط طول تارهای صوتی مردان بیشتر از تارهای صوتی زنان است، به همین دلیل صدای مردان ضخیم تر از زنان است همچنین هر چه تار های صوتی ضخامت بیشتری داشته باشد و حنجره بزرگ تر باشد صدا هم ضخیم تر میشود و هر چه تار های صوتی نازک تر باشند و حنجره کوچک تر صدا نیز نازک تر میشود، همین موضوع باعث بوجود آمدن دسته های مختلف انواع صدای انسان چه برای بانوان و چه برای آقایان است که قبلا در مورد آنها توضیح داده شد.
مسیر صوتی
علاوه بر توضیحاتی که داده شد موضوع دیگری که در انواع صدای انسان مهم است مسیر صوتی یعنی از حلق تا لبها و استخان بندی سورت و جمجمه میباشد.
صدا پس از تولید شدن در حنجره از این مسیر عبور کرده تقویت میشود، طنین پیدا میکند و از دهان یا بینی خارج میشود، درنتیجه در انواع صدای انسان، مسیر صوتی نقش بسیار مهمی در خروجی نهایی صدا دارد که در کلاس آواز بانوان، کلاس صدا سازی و کلاس فن بیان یکی از مهمترین مباحثی است که میبایست برروی آن کار شود.
جمع بندی
در این مطلب شما با انواع صدای انسان و دستههای مربوط به آقایان و بانوان آشنا شدید. همچنین تارهای صوتی، محیط حنجره و مسیر صوتی را شناختید؛ امیدواریم پس از خواندن این مطلب بتوانید تشخیص دهید که صدای شما در کدام دسته از انواع صدای انسان قرار میگیرد.
برای اطلاع از چگونگی ثبت نام در کلاس آواز از قسمت مشاوره با ما در تماس باشید.