سازها انواع مختلفی دارند و یکی از این دسته‌بندی‌ها، سازهای کوبه‌ای یا پرکاشن است. کاخن نیز یکی از سازهای کوبه‌ای محبوب به حساب می‌آید. چرا‌که پیچیدگی دیگر سازهای کوبه‌ای را نداشته و در مدت زمان نسبتا کوتاهی می‌توان به یادگیری کاخن پرداخت. در ابتدا پیش از پرداختن به مدت زمان یادگیری کاخن، کمی به معرفی این ساز می‌پردازیم.
معرفی ساز کاخن
کاخُن (به اسپانیایی: Cajón) از جمله سازهای کوبه‌ای به حساب می‌آید؛ معنی لغوی آن نیز جعبه، صندوق یا صندوقچه است. نوازنده برای به صدا دراوردن کاخن پس از نشستن روی ساز، با کف دست و انگشتان خود برروی قسمت‌های مختلف صفحه جلویی (تاپا/tapa) می‌کوبد. علاوه‌بر این از ابزارهایی که در ساز درامز و دیگر سازهای کوبه‌ای وجود دارند نیز می‌توان برای تولید صدا استفاده کرد. یکی از مزایای یادگیری کاخن و نوازندگی با این ساز، اجرای ریتم‌های سنتی و مدرن و هماهنگی با انواع موسیقی است.
پیش از اینکه ساز کاخن بدین شکل تکامل یابد، کولی‌های اسپانیایی برای رقص و آواز، از جعبه‌های میوه برای زدن ریتم استفاده می‌کردند و بخش جدانشدنی از سبک موسیقی فلامنکو بود. که اکنون نیز کاربرد دارد.
نسخه اولیه کاخن
نسخه اولیه این ساز تنها یک جعبه چوبی بود. اما اکنون پایه‌های پلاستیکی، سیم، انواع فنر و اِسنیر‌ها (snares) به آن اضافه شده است. این فنر و سیم‌ها برای ایجاد صدایی زنگ دار طراحی شده‌اند. که در داخل و پشت صفحه رویی یا تاپا قرار می‌گیرند. نمونه‌های امروزی این ساز صدایی شبیه به بیس‌درام و اسنیر‌درام تولید می‌کند که می‌تواند گاهی جایگزین کیک درام شود.
یادگیری کاخن چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان یادگیری کاخن آنچنان طولانی نیست. البته این موضوع به استعداد فردی و تمرین روزانه نیز بستگی دارد. اما بطور کلی می‌توان در حدود ۱ سال کلیات آن را یاد گرفت. البته باید گفت نوازندگی هر سازی نیازمند سال‌ها تمرین و پشتکار است.
در آموزش کاخن برخی از کلیات آموزش در سازهای کوبه‌ای ضروری هستند. اگر این تکنیک‌ها با روشی درست تمرین شود، مدت زمان یادگیری کاخن را کاهش می‌دهد. برخی از این کلیات عبارتند از:
- آموزش ضرب آهنگ و ریتم.
- کار کردن با مترونم.
- نت خوانی و ریتم خوانی.
- بالا بردن سرعت دستها.
در کنار این موارد تکنیک های مخصوص کاخن نیز آموزش داده می‌شود که حداقل بازه زمانی یک ساله را به خود اختصاص می‌دهد.
تاثیر عوامل دیگر در مدت زمان یادگیری کاخن
یادگیری ساز کاخن به عوامل دیگری نیز بستگی دارد. یکی از این عوامل، هدف یادگیری است. اگر هدف از نوازندگی تنها اجرای چند ریتم ساده و دراوردن صدای ساز باشد، مدت زمان یادگیری کاخن می‌تواند کمتر از یک سال باشد. اما برای یادگیری تکنیک‌های پیشرفته‌تر و هماهنگی با گروه، به مدت زمان بیشتری احتیاج دارید.
عامل دیگر استعداد فردی است. که با وجود آن فرایند یادگیری با سرعت بیشتری طی می‌شود. البته این بدین معنا نیست که دیگران شانسی برای اینکار ندارند. افراد مختلف می‌توانند با تمرین و پشتکار ساز کاخن را یاد بگیرند. بهتر است هنرجویان کاخن هر روز زمانی را به تمرین اختصاص دهند تا برروی ساز مسلط شوند. درضمن برای نوازندگی کاخن می‌توانید با گوش دادن به ریتم‌های مختلف و دیدن فیلم‌های آن، سرعت یادگیری را افزایش دهید. چرا‌که این کار تاثیر بسزایی در پرورش گوش موسیقیایی دارد. همچنین وجود استادی مجرب تاثیر زیادی در سرعت فرایند یادگیری کاخن دارد. چرا‌که علاوه‌بر دانش موسیقی، نحوه ارتباط گرفتن با هنرجویان بویژه کودکان، در مسیر یادگیری این ساز بسیار مهم است.
درنهایت باید گفت که با شرکت در یک کلاس کاخن خوب و همچنین پیش رفتن با یک برنامه هدفمند و تمرین کافی، می‌توانید کاخن را بخوبی یاد بگیرید. به یاد داشته باشید که عجله داشتن تنها فرایند یادگیری را مختل می‌کند.
مزیت یادکیری کاخن
یادگیری کاخن مزایای منحصر به فرد خود را دارد. یکی از آنها رسیدن به صدای مطلوب در مدت زمان نسبتا کوتاهی است. کاخن از جمله سازهایی است که یادگیری آن نسبت به دیگر سازها کمی ساده‌تر بوده و پس‌از یادگیری برخی ریتم‌ها و تکنیک‌های آن می‌توان به نوازندگی پرداخت. همچنین همراهی با سازهای دیگر از موارد انگیزشی در این ساز است. کاخن قابلیت همراهی با سازهایی چون گیتار، پیانو، ویولن، تار، سه‌تار و سنتور را نیز دارد.
چگونگی نوازندگی با ساز کاخن
در ابتدا نوازنده روی سطح فوقانی ساز می‌نشیند. سپس هر دو پای خود را در کنار کاخن قرار می‌دهد. البته پا کمی به سمت مقابل می‌آید تا ساز را کمی به عقب خم کند. همچنین هنگام نواختن می‌توان از شیکر و پدال نیز به صورت همزمان استفاده کرد.
سه ضربه مهم در یادگیری کاخن و نوازندگی با آن وجود دارد که عبارتند از:
نت بیس (bass)، نت بالا (high) و ضربه اسلپ (slap).
صدای بیس حجیم، با ضربه کف دست به وجود می‌آید. البته پس از ضربه زدن، دست باید به طور طبیعی از ساز جدا شود تا از خفه شدن صدا جلوگیری کند.
ضربه اسلپ با استفاده از چرخش مچ و ضربه زدن به بخش فوقانی صفحه ایجاد می‌شود. با استفاده از انگشتان دست که باید به یکدیگر چسبیده باشند بجز انگشت شصت.
برای نت high نیز باید با انگشتان به هم چسبیده و مقداری از کف دست به گوشه بالایی ساز (تاپا) ضربه زد.
علاوه بر این برخی از تکنیک‌های سازهای کونگا، بانگو و تنبک در کاخن به عنوان تکنیک‌های مکمل استفاده می‌شوند.
انواع کاخن
کاخن نیز مانند برخی از دیگر سازها انواع مختلفی دارد. نوازندگان با توجه به صلیغه و هدف نوازندگی، مدل مورد نظرشان را انتخاب می‌کنند. در ادامه به معرفی چند مدل کاخن می‌پردازیم:
کاخن سنتی آفریقایی-پرویی: این ساز در اروپا محبوب بوده و فاقد مکانیزم اسنیر است؛ صدایی شبیه به مکانیزم اسنیر در این ساز به وسیله فاصله‌ای کوچک، میان لبه بالایی صفحه رویی با بدنه ساز ایجاد می‌شود. داشتن صدایی واضح، چوبی و حجیم از جمله مشخصه‌های این نوع کاخن است. درضمن از لحاظ ابعاد نیز پهنای بیشتری نسبت به عمق دارد.
کاخن فلامنکو: این مدل دارای مکانیزم اسنیر است. این فنرها در داخل ساز و پشت صفحه جلویی یعنی تاپا نصب می‌شوند. البته گاهی زنگوله کوچکی نیز به آن وصل می‌گردد. شکل کاخن فلامنکو معمولاً کاملاً مستطیلی است و ابعاد استاندارد آن ۵۰×۳۰×۳۰ سانتی‌متر (ارتفاعxعرضxعمق) است.
کاخن‌های کوبایی یا Rumba de Cajón Cubana. کاخن بیس کوبایی یا Salidor به نوعی شبیه نوع آفریقایی-پرویی است. با این تفاوت که پهنای بیشتری داشته و سطح تحتانی آن باز است.
ساز کاخن دیگری اندازه‌ی جعبه کفش وجود دارد که روی پای نوازنده قرار می‌گیرد. و به وسیله چوب صدای آن تولید می‌شود.
کاخن tres dos شبیه کونگا است. و مدل کوچکتری به نام کویینتو (quinto) نیز وجود دارد. در این دو مدل، ساز در جلوی نوازنده قرار می‌گیرند. و نوازنده به سطح فوقانی آنها ضربه می‌زند.
همان طور که گفتیم ساز کاخن یکی از انواع پرکاشن است. برای آشنایی با انواع دیگر پرکاشن، مطلب پرکاشن چیست را مطالعه نمایید.
آموزش و یادگیری کاخن در تهران
اگر شما هم متقاضی ثبت نام در کلاس کاخن در تهران هستید می‌توانید از کلاس‌های کاخن و انواع دیگر پرکاشن در آموزشگاه موسیقی هم آوای ترانه استفاده کنید. اساتید این آموزشگاه، سازهای کوبه‌ای یا پرکاشن از جمله کاخن را با بهترین و جدیدترین روش‌های آموزشی تدریس می‌کنند. هنرجو در ابتدا نت‌خوانی و مبانی موسیقی را با زبانی ساده و کاربردی می‌آموزد. و در ادامه پس از یادگیری ریتم‌های مختلف، آنها را با آهنگ‌های روز تمرین می‌کند. در عین حال نسبت به سن و سطح هنرجو روش آموزش متفاوت بوده و برای همه یکسان نیست. مباحث و تمرین‌های کلاس کاخن نیز توسط هنرجو هم به صورت صوتی و هم تصویری ضبط می‌شود. که این یکی از بهترین روش‌های آموزشی به شمار میرود.
مطلب کلاس کاخن در تهران اطلاعاتی از کلاس کاخن را در اختیار شما می‌گذارد.
شما می‌توانید برای ثبت نام در کلاس کاخن و همچنین تست و مشاوره رایگان، از قسمت مشاوره با آموزشگاه تماس بگیرید.
کلام آخر
مدت زمان یادگیری کاخن به عواملی چون: استعداد فردی، تمرین و پشتکار بستگی دارد. با این حال می‌توانید این ساز را در زمان نسبتا کوتاهی یاد بگیرید. همراهی آن با سازهای دیگر نیز امکان پذیر است. از مزایای این ساز یادگیری نسبتا آسان است. که البته باید گفت هر سازی چالش‌های خاص خود را دارد. ضربات مختلفی در این ساز استفاده می‌شود که با تمرین کافی می‌توان مهارت لازم را بدست آورد.
درضمن انواع مختلفی از کاخن‌ها وجود دارد که شما می‌توانید با توجه به سبک، و هدف نوازندگی، آنها را تهیه کنید. برای یادگیری این ساز نیز پیش از خرید بهتر است با استاد مجرب مشورت کنید.