پیانو از جمله سازهای محبوب و گوش نواز به حساب می‌آید و به ساز مادر معروف است. پیانوها انواع مختلفی دارند که هر یک از آنها ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند؛ بنابراین بهتر است قبل از ثبت نام در کلاس پیانو انواع آن را بیشتر بشناسید تا انتخاب بهتری برای آموزش پیانو داشته باشید. در این مقاله شما را با انواع پیانو و کاربرد آنها بیشتر آشنا خواهیم کرد، پس با ما همراه باشید.
آموزش پیانو در موسسه و آموزشگاه موسیقی هم آوای ترانه در سبک های مختلف و در تهران برگذار میشود.
شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر، مشاوره رایگان و ثبت نام در کلاس پیانو در تهران با متخصصین ما از قسمت مشاوره در تماس باشید.
تاریخچه پیانو
پیانو برای اولین بار توسط بارتولومئو کریستوفوری (Bartolomeo Cristofori) در سال ۱۷۰۹ ساخته شد. این ساز برگرفته از سازهای قدیمی قبل از خود مانند هارپسیکورد و چلستا بوجود آمد؛ و در ابتدا نام این ساز پیانو‌فورته بود. قابلیت اجرای نت‌ها در این ساز بصورت ضعیف و قوی ، موجب شکوفایی پیانو به عنوان یک ساز محبوب در دنیای موسیقی شد.
پیانو‌فورته یا همان پیانو، یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین سازهای موسیقی جهان است که از زمان قرن هفتم میلادی وارد اروپا شد. ورود این ساز به ایران نیز در قرن نوزدهم صورت گرفت. آغاز استفاده از پیانو در ایران معمولاً به دوران ناصرالدین شاه قاجار (نزدیک به ۱۲۵ سال پیش) بازمی‌گردد.
انواع پیانو
پیانو دیواری (Upright Piano): یکی از انواع رایج پیانوهاست که بدنه و سیم‌های آن عمودی است. این نوع پیانو نسبت به دیگر انواع پیانو بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چراکه هم برای آموزش و یادگیری پیانو مناسب است و هم بخاطر اندازه مناسبی که دارد برای فضاهای کوچک، منازل و استودیوهای موسیقی بسیار کاربردی است.
پیانو گرند (Grand Piano): این نوع پیانو دارای بدنه و سیم‌های افقی می‌باشد که بخاطر ابعاد بزرگترش نسبت به پیانو دیواری، صدای پر‌حجم و غنی‌تری دارد و اغلب در سالن‌های بزرگ و اجراهای حرفه‌ای استفاده میشود.
پیانو دیجیتال (Digital Piano): این نوع پیانو از تکنولوژی‌های دیجیتال استفاده می‌کند و به وسیله الکترونیک صدا تولید می‌کند. به دلیل قابلیت‌های بیشتر و قابل حمل بودن آن، برای آموزش، آهنگسازان و استفاده در استودیوها و اجراهای زنده مناسب است.
انواع پیانو دیواری یا عمودی (Vertical Piano)
پیانوهای دیواری نسبت به ارتفاع بدنه و سیم‌ها دسته بندی می‌شوند که معمول ترین آن همانطور که در بالا گفته شد آپرایت پیانو است که در بین پیانوهای آکوستیک بهترین گزینه برای آموزش و یادگیری پیانو می‌باشد و همچنین بخاطر اندازه‌ی مناسب و صدایی پر طنین و زیبا، از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. در ادامه انواع دیگر پیانو دیواری را معرفی می‌کنیم.
Professional upright Piano:
این نوع پیانو عمودی یا دیواری بیشترین ارتفاع را نسبت به دیگر مدل‌ها دارد. ارتفاعش بین ۱۲۷ تا ۱۵۲ سانتی‌متر است و عرضی معادل ۱۴۷ سانتی‌متر دارد. این مدل، به دلیل ساختار عمودی خود جمع و جورتر بوده، در مقایسه با یک پیانوی گرند فضای کمتری را اشغال می‌کند؛ بنابراین داشتن آن در خانه و سالن‌های کوچک برای تمرین کردن و نوازندگی مناسب است. در صورت نگهداری اصولی، این پیانو صدای غنی خود را برای مدت طولانی حفظ می‌کند. البته باید گفت چکش‌های پیانو آپرایت پروفشنال مستعد فرسایش هستند چرا که به کمک فنرها به حالت عادی خود باز می‌گردند.
Studio piano:
پیانو استودیو ارتفاعی معادل ۱۰۶ تا ۱۱۴ سانتی متر دارد. این مدل، با داشتن صفحه صوتی بزرگتر و سیم های بلندتر، لحن با کیفیت و غنای خوبی به نت ها می بخشد که با صدای یک پیانوی گرند بزرگ رقابت می کند. این نوع پیانوها هم برای نوازندگان مبتدی و هم برای نوازندگان حرفه ای مناسب است. همچنین یک گزینه مناسب برای آموزش و یادگیری پیانو می‌باشد.
Console piano:
پیانو کنسول ارتفاعی بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ سانتی متر دارد؛ که از استودیو پیانو کمی کوتاه تر است. این مدل، اکشن فشرده تری داشته و چکش‌هایش از پیانو عمودی فول سایز کوتاهتر است. کیفیت مدل کنسول از اسپینت بهتر بوده و قیمت معقولی دارد؛ به همین دلیل برای آموزش پیانو در خانه و استودیو کاربرد دارد. درضمن ساختار کلاویه‌ها، قرارگیری نت‌ها و دیواره‌های اطراف کلیدها بسیار شبیه به پیانوهای گرند یا بزرگ است. نوع آمریکایی این پیانو بدنه زیبایی دارد که معمولا کمتر در ایران پیدا میشود.
spinet piano:
اسپینت مدل دیگری از انواع پیانو است که ارتفاعی تقریبا معادل ۹۶ سانتی متر و عرضی معادل ۱۴۷ سانتی متر دارد. مکانیزم نیرو و اکشن این مدل ساز ساده بوده و در نتیجه قیمت بالایی نیز ندارد. صدای این پیانو ضعیف تر و صفحه‌ی صوتی کوچکتری دارد. برای کسانیکه فضای بسیار کوچکی دارند بسیار مناسب بوده مخصوصا در شروع یادگیری پیانو.
انواع پیانو گرند (horizontal piano)
پیانو گرند بزرگ (concert grand piano):
این نسخه بزرگ و بسیار قدرتمند از پیانو گرند، طول و ارتفاع زیادی دارد. همچنین دارای تعداد بیشتری سیم و قدرت صدا بیشتری است که برای اجراهای حرفه‌ای و کنسرت‌های بزرگ مناسبند.
پیانو گرند متوسط (medium grand piano):
این نوع پیانو گرند اندازه‌ای بین پیانو گرند بزرگ و Baby Grand است. به عنوان یک میانبر بین دو اندازه استاندارد استفاده میشود.
پیانو گرند کوچک (Baby Grand Piano):
این نوع پیانو گرند دارای اندازه کوچکتری از پیانو گرند استاندارد است. عموماً برای فضاهای کوچکتر، منازل خانواده‌ها و استفاده شخصی استفاده میشود.
Semi-Concert Grand:
این نوع پیانو گرند، اندازه‌ای بین پیانو گرند بزرگ و پیانو گرند متوسط دارد. صدای پرقدرت و غنی این نوع پیانو برای اجراهای سولو مناسب است.
پیانوهای گرند برای شروع آموزش و یادگیری مناسب نیستند؛ این پیانوها برای نوازندگی‌های حرفه‌ای و استفاده در سالن‌های بزرگ طراحی شده‌اند. همانطور که اشاره شد در مورد منازل در صورت داشتن فضای کافی ، فقط می‌توان از نوع پیانو گرند کوچک (Baby Grand) استفاده کرد.
انواع پیانو دیجیتال
پیانوهای دیجیتال نیز برای یادگیری پیانو بسیار مناسب هستند چراکه فضای کمتری را اشغال می‌کنند، از نظر کلاویه کاملا شبیه پیانوهای آکوستیک بوده و از قیمت کمتری نسبت به پیانوهای آکوستیک برخوردار هستند این پیانوها انواع مختلفی داشته که در برخی ویژگی‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. از جمله مزایای این نوع پیانو داشتن افکت صوتی و امکان تنظیم ولوم صدا است و برای آهنگسازی نیز کاربرد دارند، که برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک را مطالعه کنید.
برخی از پیانوهای دیجیتال عبارتند از:
پیانو آپرایت دیجیتال (Digital Upright Piano):
این مدل پیانو از پر کاربرد ترین پیانوهای دیجیتال می‌باشد و در مدل‌ها و اندازه‌های مختلف تولید میشود که بهمین خاطر دارای قیمت‌های متنوعی است.
پیانو گرند دیجیتال (Digital Grand Piano):
این مدل از پیانوهای دیجیتال از نظر ظاهری به نوع گرند شبیه بوده با این تفاوت که ویژگی‌های دیجیتالی را نیز دارد مانند: تنظیمات صدا، افکت‌های صوتی و امکانات متنوعی برای اتصال به دیگر دستگاه‌های صوتی.
پیانو دیجیتال قابل حمل (Portable Digital Piano):
پیانوهای پرتابل به دلیل وزن سبک و قابلیت حمل آسان، برای استفاده در محیط‌های مختلف مناسب است. این پیانوها معمولاً دارای کیبوردهای کوچکتر و ویژگی‌های قابل حمل مانند باتری قابل شارژ می‌باشند.
پیانوهای پرتابل فضای بسیار کمی را می‌گیرند و از کمترین قیمت در بین پیانوهای دیجیتال برخوردار هستند بنابراین در صورت بودجه کم یکی از بهترین گزینه‌ها برای شروع یادگیری پیانو می‌باشند.
اهمیت صندلی پیانو
برای تمرین و نوازندگی پیانو می‌بایست ساعت‌ها بر روی صندلی پیانو بنشینید، بنابراین باید مناسب‌ترین صندلی را نسبت به بدن و راحتی خود تهیه کنید. بجز پیانوهای پرتابل، در هنگام خرید پیانو یک صندلی پیانو نیز ارائه میشود که در صورت مناسب نبودن آن حتما باید یک صندلی پیانو مناسب از نظر ارتفاع، نرمی و سفتی برای خود تهیه کنید تا کمترین آصیب به بدنتان وارد شود.
پدال‌های پیانو
در دنیای پیانو و موسیقی کلاسیک، پدال‌ها یک نقش حیاتی در ایجاد صداهای زیبا و متفاوت دارند. پیانوها معمولا دارای ۳ پدال هستند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
پدال ساستین (Sustain Pedal):
این پدال در سمت راست پدال‌ها قرار دارد و با فشار دادن آن، صدای نت‌های اجرا شده به مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابد. به این پدال، پدال دمپر نیز گفته میشود.
پدال ساستنوتو (Sostenuto Pedal):
این پدال، پدال وسطی بوده و معمولاً در پیانوهای گرند و دیجیتال بکار می‌رود و با فشار دادن آن، صدای نت‌هایی که در حال اجرا هستند به مدت محدودی ثابت می‌مانند. این پدال به نوازنده امکان می‌دهد تا به صورت همزمان نت‌های جدید را با نت‌های قبلی ترکیب کند و ادامه دهد.
این پدال در پیانوهای دیواری عملکرد متفاوتی دارد که به آن پدال سوردین می‌گویند؛ کاربرد این پدال در پیانوهای دیواری بدین شکل است که با فشردن آن ، تکه‌ای نمد یا پارچه بین چکش‌ها و سیم‌ها قرار می‌گیرد تا صدا نرم و خفه شود و گاها به آن پدال تمرین نیز می‌گویند. استفاده از این قابلیت برای زمانی است که افراد می‌خواهند بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران، تمرینات خود را انجام دهند.
پدال نرم(Soft Pedal):
این پدال در سمت چپ پدال‌های پیانو قرار دارد و باعث کم شدن صدا و ایجاد جریان صدایی ملایم‌تر میشود. این پدال برای ایجاد اثرات حساس و زیبا در موسیقی رمانتیک و عاطفی مناسب است. با فشردن این پدال در پیانوهای بزرگ چکش‌ها به سمت دیگری جابه‌جا شده و یک سیم برای هر نت زده میشود. در پیانوهای ایستاده نیز با استفاده از این پدال چکش‌ها به سیم نزدیک میشود تا صدای ملایم تری تولید کند.
پدال‌های پیانو، یکی از ابزارهای کلیدی برای ایجاد عمق و احساس در موسیقی است. از طرف دیگر، تسلط بر استفاده صحیح از پدال‌های پیانو بسیار مهم بوده و به نوازنده این امکان را می‌دهد تا جلوه‌های صوتی خاص و زیباتری را به اجرای خود اضافه کند.
با دیدن فیلم آموزشی پیانو بیشتر با این ساز آشنا شوید.
پیانو اروپایی و آسیایی
پیانوهای اروپایی و آسیایی ، هر یک با سبک و ارثیه‌های خاص خود، از تاریخ موسیقی تاثیرگذاری بی‌نظیری داشته‌اند. بررسی تفاوت‌ها و ویژگی‌های هر یک از انواع پیانو، نگاهی زیبا به میراث موسیقی این دو قاره ارائه می‌دهد.
پیانو اروپایی:
پیانوهای ساخته شده در مناطق مختلف اروپا، مخصوصاً در کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا و فرانسه، به عنوان نمادی از زیبایی، اصالت و سنت شناخته می‌شوند. این پیانوها از طراحی‌ها و شیوه‌های سنتی تولید و از استانداردهای موسیقی اروپایی بهره می‌برند. پیانوهای اروپایی بیشتر از صدایی گرم و عمیق برخوردار هستند که برای اجراهای کلاسیک و موسیقی جز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پیانو آسیایی:
پیانوهای ساخته شده در کشورهای آسیایی، مخصوصاً ژاپن و کره جنوبی، به عنوان نمادی از دقت، کیفیت بالا و زیبایی شناخته می‌شوند. پیانوهای آسیایی اغلب دارای صدایی روشن و نافظ هستند که معمولا برای اجراهای پاپ و کلاسیک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کوک کردن و مراقبت از پیانو
کوک کردن پیانو و نگهداری از آن اهمیت ویژه‌ای دارد؛ مخصوصا پیانو آکوستیک را باید در هر یک سال، حداقل یکبار کوک کرد. درضمن برای یادگیری هر چه بهتر و تربیت گوش موسیقیایی باید همواره پیانو کوک باشد تا تاثیر منفی در روند آموزش پیانو نگذارد. در صورت جابه‌جایی ساز نیز، باید کوک آن دوباره چک شده و در صورت نیاز کوک شود. درضمن نگهداری از بدنه پیانو بسیار مهم است و می‌بایست از هرگونه خط و خش بر روی بدنه و همچنین ورود گرد و خاک به ساز جلوگیری کرد.
پیانوهای دیجیتال نیازی به کوک ندارند، اما نباید در معرض رطوبت و گرد و خاک باشند چرا که قطعات الکترونیکی اش آسیب می‌بیند. همچنین وارد شدن هرگونه ضربه به پیانو آسیب و اختلال در کارکرد را به همراه دارد.
کلام آخر
در این مطلب شما را با انواع پیانو و قطعات آن آشنا کردیم و گفتیم که کدام یک برای آموزش پیانو و یادگیری آن مناسب تر است؛ توجه داشته باشید که پیانوهای مختلفی وجود دارند که هر کدام از لحاظ ابعاد، ظاهر، وزن کلاویه و دیگر عوامل متفاوتند. انتخاب هر یک از آنها به میزان بودجه، فضای مورد نظر و هدف از یادگیری بستگی دارد. از این رو بهتر است پیش از شروع یادگیری پیانو و خرید هر یک از انواع پیانو با استادی مجرب مشورت کرده تا بهترین انتخاب را داشته باشید. البته در ابتدا نیازی به خرید پیانوهای گران قیمت نیست و در ادامه می‌توان نوع حرفه‌ای آن را تهیه کرد.
سوال‌های متداول
کدام یک از انواع پیانو برای آموزش و شرکت در کلاس پیانو بهتر است؟
در بین انواع پیانو های آکوستیک، پیانو آپرایت و استودیو، برای آموزش پیانو مناسب تر هستند، که حتما در موقع خرید به اندازه ارتفاع آنها دقت کنید. درمورد پیانوهای دیجیتال چون اکثرشان برای آموزش مناسب هستند، بودجه‌ی شما تعیین کننده می‌باشد اما توصیه می‌کنیم که از برندهای معتبر مانند: یاماها، کورزویل و یا رولند استفاده کنید.
آیا از کیبورد می‌توان برای آموزش پیانو استفاده کرد؟
این کار اصولی نیست چراکه کلاویه‌های کیبورد بسیار سبکتر از کلاویه‌های پیانو هستند و کیبوردها به ندرت در هفت اکتاو تولید می‌شوند. اما در موارد خاص و نبود بودجه کافی می‌توان بعنوان یک راه‌کار اولیه و کوتاه مدت از کیبورد برای آموزش پیانو استفاده کرد.
چند مدل پیانو آکوستیک وجود دارد؟
۲ مدل، پیانو آکوستیک دیواری که شامل (آپرایت، استودیو، کنسول و اسپینت) می‌باشد.
پیانو آکوستیک گرند که شامل (بزرگ، متوسط و کوچک) می‌باشد.
کدام پیانو برای آهنگسازی و تنظیم موسیقی بهتر است؟
پیانوهای دیجیتال؛ چون از قابلیت‌های کاربردی مانند اتصال به لبتاپ یا هدفون و دیگر موارد برخوردار هستند.