تاریخچه ی نت نویسی
در چین قدیم برای نت نویسی موسیقی نشانه هایی را به کار می بردند که بیان گر یک جمله ی طولانی بود ولی هندی ها آن نشانه ها را خلاصه و ساده تر کرده و برای هر عبارت یک نشانه ی ثابت را به کار بردند. سپس، در سال ۷۰۰ ق.م، یونانی ها از حروف الفبا برای صدا های موسیقی استفاده نمودند. این نشانه ها یا نت ها برای خواندن آواز به گونه ی دیگری نوشته می شد تا برای نواختن همان آواز با یک ساز. هم چنین نشانه های دیگری وجود داشت تا اکتاو ها و صدا های زیر و بم را نشان دهد که جمع این نشانه ها بیش از ۱۵۰۰ نوع بود با اینکه حفظ کردن ۱۵۰۰ شکل، بسیار مشکل بود، با این وصف ۱۴۰۰ سال طول کشید تا سیستم بهتری را انتخاب کنند که قادر باشد صدا های تیز و بم را نشان دهد.سیر تحول سیستم های نت نگاری
در قرون وسطا در کلیسا های کاتولیک قدیم نشانه هایی را برای آواز های مذهبی به کار می بردند که به نام سیستم نت نگاری (نویمن) معروف است. نشانه های به کار رفته در این سیستم به شکل زیر است:
در سال ۸۴۰م. تا ۹۳۰م، دو نفر به نام های (هوکبالد) و (گوییدو فون آرتسو)، نشانه های کامل تری را پیدا کردند. آن ها نشانه های (نویمن) را روی خط مستقیمی قرار دادند که صدای بم پایین قرار می گرفت و صدای تیز بالای خط. بعد ها این نشانه ها را روی سه خط مستقیم و موازی و گاهی چهار خط، قرار دادند و هر یک از این خط ها را با رنگ ثابتی از خط دیگر تمیز دادند که خود آن خط های رنگی نشان دهنده ی صدا هایی بودند. نشانه های سیستم نت نگاری (هوکبالد) بدین شکل بود:
سه یا چهار خط رنگی سیستم نت نگاری (گوییدو فون آرتسو) بدین شکل بود:
سیستم خطوط حامل رنگی، علاوه بر صرف وقت جهت نقاشی این خطوط، کار را دشوار می نمود تا این که بهتر دیدند از زبان لاتین کمک گرفته و روی پنج خط یک رنگ ، موسیقی را بنویسند.در همین زمان، آواز های کرال را به این شکل می نوشتند.
در سال ۱۱۰۰م.، هارمونی در موسیقی پیدا شد و از طرف دیگر، لازم بود که این نت ها تکامل یابند. به همین منظور، لازم شد که نت هایی وضع کنند که نه تنها زیر و بم صدا هارا نشان دهد، بلکه مدت کشش آنها را هم معلوم نماید. با این حال، باز ۱۰۰ سال طول کشید تا بالاخره در سال ۱۲۰۰م.، نشامه هایی وضع کردند که به نام سیستم نت نگاری (منسورال) مشهور است. در این سیستم، چنانچه احتیاج به صدای کشیده می بود، از نت های بزرگ و کشیده استفاده میکردند و وقتی احتیاج به نت های کوتاه می بود از نشانه های کوچک و کوتاه.
در سال ۱۴۵۰م.، برای یک نت کشیده، نت میان تهی سفید را انتخاب کردند و برای یک نت کوتاه، نت میان پر سیاه را. بدین شکل:
بعد ها به مرور زمان شکل نت ها تغییر کرده و به شکل امروزی خود در آمده است:
سیر تکامل کلید ها
قدیمی ترین حروف کلید ها f , c می باشند.کلید های مزبور نشان دهنده ی مکان دقیق نت های Fa , Do در خطوط حامل بودند. در سال ۱۳۰۰م.، کلید سل از شکل G ، به صورت های مختلف تکامل یافت و به کلید های رایج Fa , Do افزوده شد. تغییر شکل کلید سل تا شکل رایج کنونی اش در زیر نشان داده شده است:
علاوه بر کلید سل، کلید فا نیز استفاده می شود. کلید مزبور، از حرف F به وجود آمده و بعد از تغییرات گوناگون، به شکل کنونی خود درآمده است:
نمونه ی زیر تصویری ست از کلید های قدیمی ای که در قطعات موسیقی دسته جمعی (کرال) و به خصوص در موسیقی قدیمی کلیسا به کار برده می شد و اکنون هم مورد استفاده قرار می گیرد. استادان موسیقی در قدیم، علاوه بر کلید فا، اکثرا کلید دو را هم به کار برده اند و فرم امروزی کلید دو، تکامل یافته ی حرف c می باشد. به این شکل:
