میکسر صوتی چیست | آشنایی با میکسرهای صوتی

در گذشته میکسر ها در استودیوهای موسیقی یکی از ابزارهای ضروری بشمار می‌رفتند؛ اما امروزه در استودیوهای ضبط موسیقی دیگر کاربرد آنچنانی ندارند چراکه نرم‌افزار های موسیقی جایگزین آنها شده‌اند. در حال حاضر میکسر ها در کارهای رادیویی و تلویزیونی و اجراهای زنده و کنسرت‌ها بیشتر استفاده می‌شوند که بطور کلی به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم می‌شوند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند که نسبت به نیاز صدابردار انتخاب می‌شوند. در این مطلب می‌خواهیم شما را بیشتر با این دستگاه صوتی  آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.

تعریف میکسر صوتی

میکسر صوتی یکی از مهم‌ترین دستگاه‌ها در استودیوهای رادیویی و تلویزیونی است. همچنین در صدابرداری از اجراهای زنده و کنسرتها نیز مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کند. صدابردار با استفاده از آن می‌تواند صداهای ورودی را از نظر کمی و کیفی کنترل و تنظیم نماید؛ و در کانال‌های خروجی ترکیب‌های متنوع و مختلفی از ورودی ها‌را بدست آورد.

این تنظیمات و کنترل‌ها می‌تواند شامل تغییر سطح سیگنال صدا، اعمال فیلتر در رنج فرکانسی مختلف و از بین بردن تداخل فرکانس‌های مختلف با یکدیگر باشد.

همچنین صدابردار می‌تواند مسیردهی هر سیگنال ورودی به خروجی های مختلف را در اختیار بگیرد.

یک میکسر صوتی قادر است سیگنال‌های آنالوگ یا دیجیتال را بسته به نوع آن ترکیب نماید. در واقع این تغییرات سیگنال در میکسرهای آنالوگ روی ولتاژ سیگنال‌های ورودی اعمال می‌شود در حالی که این تغییرات در میکسرهای دیجیتال روی نمونه‌های دیجیتالی سیگنال ورودی اعمال خواهد شد.

در نهایت برای بدست آوردن صدای مطلوب در خروجی اصلی، این ورودی ها به میزان لازم با هم ترکیب می‌شوند و برروی هر لاین مقدار گین ورودی، پن و افکت‌های مورد نظر توسط صدابردار اعمال می‌شود که به مجموعه‌ی این عملیات میکس می‌گویند.

همزمان صدابردار با ابزارهای جانبی آن، بسته به نوع میکسر می‌تواند برخی مشخصات سیگنال‌های ورودی و خروجی را ببیند و بشنود. به این ابزارها اصطلاحا بخش مانیتورینگ میکسر نیز می‌گویند.

بنابراین می‌توان گفت یک میکسر صدا از سه بخش اصلی:

۱- ورودی ها

۲- خروجی ها

۳- مانیتورینگ

 تشکیل شده است.

انواع میکسر های صوتی

میکسر های صوتی بسته به نوع کاربری در انواع گوناگون طراحی، ساخته و عرضه می‌شوند. این کاربردها شامل استودیوهای ضبط و تولید، سیستم‌های پخش مکان‌های عمومی، سیستم‌های صوتی در اجراهای زنده Live،، استودیوهای پخش رادیویی و تلویزیونی، استودیو‌های ضبط و میکس سینمایی و استودیوهای تمرین موسیقی می‌باشد.

لذا میکسرهای صدای موجود را میتوان بر اساس نوع کاربری به انواع زیر تقسیم بندی نمود:

۱– میکسر صدا در استودیوهای تولید رادیویی و تلویزیونی

۲– میکسر صدا در پخش رادیویی و تلویزیونی

۳– میکسر صدا برای پخش سر صحنه

۴– میکسر صدای پرتابل برای تولیدات سر صحنه

۵– میکسر صدا برای پخش صدای اماکن عمومی (صدارسانی)

۶- پاور میکسرها

درمورد انواع میکسر از نظر نوع کاربری نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که از برخی از مدل‌های آن می‌توان در دو یا چند کاربری مختلف استفاده نمود.

تفاوت میکسر و پاور میکسر

زمانی که شما بخواهید از اسپیکرهای پسیو استفاده کنید نیاز به پاور میکسر دارید چراکه برق مورد نیاز این اسپیکرها می‌بایست از طریق امپلی فایری که در میکسر وجود دارد تامین شود و اگر از میکسرهای معمول استفاده کنید این اسپیکرها کار نخواهند کرد. در صورت استفاده از میکسرهای بدون پاور، می‌بایست از اسپیکرهای اکتیو استفاده کنید چون این اسپیکرها برروی خود امپلی فایر دارند و بصورت جداگانه می‌توانند برق مورد نیاز خود را تامین کنند و دیگر نیازی به استفاده از پاور میکسر نیست و با اتصال هر دستگاه صوتی از جمله میکسرها می‌توان از اسپیکرهای اکتیو استفاده نمود.

مزایا و معایب  میکسر های آنالوگ

کار کردن با میکسرهای آنالوگ نسبت به دیجیتال آسان‌تر است چون برروی آن همه چیز مجزا می‌باشد و از کلیدها و فیدرهای چند منظوره خبری نیست اما دقیقا بهمین خاطر از محدودیت‌های بیشتری نسبت به دیجیتال برخوردار است و در عین حال اندازه و وزن بیشتری نسبت به مدل‌های دیجیتال دارد.  در ادامه به مهم‌ترین موارد از مزایا و معایب مدل‌های آنالوگ و دیجیتال اشاره می‌کنیم:

• خرابی‌های کمتر نسبت به مدل‌های دیجیتال
• زمان راه اندازی بسیار سریع
• قابلیت اطمینان بالا
• قابلیت انعطاف پذیری پایین
• نویز پذیری بالاتر
• تعداد ورودی و خروجی های محدود
• داشتن محدودیت در افکت گذاری و اتصال دستگاه‌های جانبی به آن
• عدم امکان ضبط لاین‌ها برروی آن

مزایا و معایب میکسر های دیجیتال

• کیفیت بسیار بالاتر صدا
• قابلیت انعطاف پذیری بالاتر
• امکان تعداد ورودی و خروجی های بسیار زیاد (در برخی مدل ها تا بیش از پنجاه ورودی و خروجی)
• امکان چند لایه شدن
• امکان موتورایز شدن فِیدِر‌ها
• امکان اتوماسیون عملکرد میکسر
• امکان مسیردهی مجزا برای ورودی‌ها و خروجی‌ها بر روی آن
• قابلیت شبکه شدن و اشتراک گذاری منابع بین چندین میکسر
• امکان کنترل میکسر از طریق دانگل بولوتوس، شبکه و از راه دور
• امکان عیب یابی و رفع اشکالات از طریق شبکه و از راه دور
• استفاده از حافظه‌های داخلی برای ذخیره سازی و بازیابی تنظیمات آن
• امکان تعیین سطح دسترسی به امکانات آن
• امکان تغییر محل ورودی مورد نظر روی هر فیدر دلخواه
• امکان تغییر محل فیدر خروجی اصلی بر روی آن
• امکانات متنوع و متعدد تنظیم روی داینامیک صدا و ذخیره سازی این تنظیمات
• امکان ضبط لاین‌های ورودی به صورت جداگانه بر روی کارت حافظه
• زمان راه اندازی بالاتر از میکسر های آنالوگ
• وقوع اشکالات بیشتر درمقایسه با مدل‌های آنالوگ و در نتیجه قابلیت اطمینان پایین‌تر نسبت به آن
• پیچیدگی بیشتر برای کار با این نوع میکسرها به دلیل چند کاره بودن برخی کلیدها و روتاری ها.

تفاوت بین لاین‌های مونو و استریو

در مورد لاین‌های ورودی، معمولا بجز ۱ یا ۲ ورودی که استریو هستند بقیه ورودی‌های میکسرها مونو می‌باشند که یا برای میکروفن استفاده می‌شوند یا برای سازهای مختلف. ورودی‌های استریو مخصوص استفاده از برخی سازها مانند انواع کیبورد و سینتی سایزرها و یا پیانوهای دیجیتال می‌باشند و برای میکروفن و یا سازهای آکوستیک کارایی ندارند. همچنین این ورودی‌ها برای انتقال صدا از طریق خروجی‌های انواع دستگاه های جانبی مانند لب‌تاپ، گوشی‌های هوشمند و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای استفاده از تمام خروجی‌ها می‌بایست از جک‌های استریو استفاده کرد تا صدا بصورت بالانس منتقل شود. که معمولا خروجی‌های اصلی، آکز و خروجی رکورد بصورت جفت (چپ وراست) می‌باشند و خروجی‌های فرعی برای مانیتور و غیره با توجه به امکانات میکسر به تعداد مشخصی برروی آن تعبیه می‌شوند  که بصورت تک تک و مجزا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

امکانات میکسر های صوتی

همانگونه که قبلا نیز ذکر شد میکسرهای صدا از سه بخش اصلی زیر تشکیل شده است که می‌بایست امکانات مربوط به هر یک را بشناسید که بتوانید به درستی از آن استفاده کنید:

• کانال‌های ورودی
• کانال‌های خروجی
• مانیتورینگ

کانال‌های ورودی

ورودی‌های میکسر می‌تواند شامل انواع زیر باشد:

ورودی‌های میکروفن: این ورودی‌ها دارای تقویت کننده اولیه میکروفن یا پری امپ هستند و عموما دارای امکان اعمال تغذیه برق لازم فانتوم پاور را با ولتاژ ۴۸ ولت را نیز دارا می‌باشند.

ورودی‌های لاین یا آنالوگ : این ورودی‌ها می‌توانند از نوعِ بالانس یا غیر بالانس باشند که می‌توانند مونو یا استریو نیز باشند.

ورودی‌های دیجیتال : این نوع ورودی طبق سفارش مشتری می‌تواند بسیار متنوع باشد که معروف‌ترین آن ورودی AES/EBU با کانکتور XLR است.

در برخی میکسرها برای ورودی‌های میکروفن و لاین )آنالوگ( یک نوع ورودی در نظر گرفته می‌شود و کلیدی برای انتخاب نوع ورودی روی آن تعبیه می‌شود که کلید PAD نام دارد.

برروی ورودی‌های میکسر صدا بسته به نوع آن می‌تواند دارای امکانات زیر باشد:

CAL: این تنظیم مربوط به تنظیم صدای اولیه است که در میکسر‌های دیجیتال قبل از مبدل آنالوگ به دیجیتال قرار گرفته و وظیفه تنظیم سطح سیگنال صدا در محیط آنالوگ و قبل از ورود به مبدل A/D را برعهده دارد. اهمیت تنظیم صحیح این پارامتر این است که با توجه به حداقل میزان دامنه صدا که از نظر A/D قابل شناسایی و تبدیل است می‌توان صدای محیطی را برای آن قابل تشخیص نمود و یا اینکه حذف نمود. چنانچه این تنظیم بیش از حد کم باشد صداهای با دامنه کم در مرحله تبدیلِ آنالوگ به دیجیتال حذف می‌شوند و اصطلاحا صدا خشک می‌شود. از طرفی چنانچه بیش از حد زیاد باشد صدای ورودی در همان ابتدا بریده شده و دیستورت می‌گردد.

گِین (Gain): این تنظیم برای تنظیم کردن سطح صدا قبل از ورود به فیدر است. معمولا صدابردار این تنظیم را به نحوی تنظیم می‌کند که صدای قابل قبولی در ورودی فیدر داشته باشد و با بقیه ورودی‌های میکسر از نظر سطح صدا همسان گردد.

Peak Detector LED یا Over Load: این قابلیت نشان دهنده اخطاری برای پیک‌های صدا است که معمولا حدود ۳ دسیبل قبل از دیستورت شدن سیگنال یعنی ۳ دسیبل کم‌تر از حد برش صدا، روشن می‌شود و به صدابردار اخطار می‌دهد که می‌بایست مقدار gain صدای ورودی  را کم کند.

LCF یا HPF: فیلترِ بالا‌گذری است که در محدوده فرکانسی درحدود ۲ تا ۱۲۲ هرتز تنظیم شده است. بدین معنی که فرکانس های کم‌تر از این مقدار را حذف کند. معمولا این فیلتر برای حذف اصوات ناخواسته حاصل از بیان حروف انفجاری مانند “پ” و “ت” به کار می رود.

کلید تغذیه فانتوم پاور (۴۸ ولت): این کلید روی ورودی های میکروفن قرار دارد و روشن کردن آن باعث می‌شود که برق لازم برای استفاده از میکروفن‌های استاتیک تامین گردد. در میکسرهای ارزان قیمت یک کلید تغذیه فانتوم برای تمام ورودی های میکروفن تعبیه می‌شود، اما در مدل‌های پیشرفته و حرفه‌ای برای هر چند ورودی میکروفن یک کلید اختصاصی قرار می‌گیرد تا به تمامِ میکروفن‌ها برق وارد نشود و از نویزهای اضافی جلوگیری شود.

کلید فاز (Phase): این کلید سیگنال ورودی را به اندازه‌ی ۱۱۲ درجه تغییر فاز می‌دهد یا اصطلاحا Invert می‌کند.

فِیدِر (Fader): فیدر میزان تقویت و یا تضعیف صدای ورودی را تعیین می‌کند. در کنار فیدرها صفحه‌ی مدرجی قرار دارد که مقدار تقویت و یا تضعیف صدا را بر‌حسب dB نشان می‌دهد که به آن میتر می‌گویند. اعداد پایین‌تر از صفر را منفی درنظر بگیرید که قرار گرفتن فیدر در مقابل آنها تضعیف صدای ورودی را به همراه دارد. قرار گرفتن فیدر در مقابل عدد صفر، باعث عبور سیگنال از فیدر بدون هیچ تغییری در دامنه آن است و بالاتر بردن فیدر از صفر باعث تقویت شدن سیگنال می‌گردد. یادآور می‌گردد افزایش هر ۴ دسیبل باعث ۲ برابر شدن دامنه‌ی ولتاژِ سیگنال و کاهش هر ۴ دسیبل باعث نصف شدن دامنه آن می‌شود.

کم‌ترین مقدار فیدر، منفی بی‌نهایت است که طبیعتا قرار گرفتن فیدر در این موقعیت باعث قطع شدن سیگنال صدا در خروجی آن می‌گردد. بیشترین میزان نیز +۱۰dB است.

معمولا طول فیدر میکسرهای رادیو و تلویزیونی از نوع ۱۲۲ میلی متری است درحالیکه مدل‌های ارزان قیمت از فیدرهای با طول کمتر استفاده می‌کنند.

دو شرکت عمده برای ساخت فیدرهای میکسرهای حرفه‌ای وجود دارد که عبارتند از: شرکت آلپس (ALPS) در ژاپن و شرکت P&G در آلمان. از نظر ظاهری نیز، دو نوع فیدر عمودی و افقی وجود دارد که نوع عمودی آن دارای عمر بیشتری نسبت به نوع افقی آن است.

تنظیمات اکولایزر یا متعادل کننده فرکانسی (EQ): از این قسمت برای تقویت یا تضعیف فرکانس در باندهای بالا (High)، میانی (Mid) و پایین(Low) استفاده می‌شود. تعداد باندهای فرکانسی قابل تنظیم به مدل میکسر بستگی دارد.  بعضی از مدل‌ها امکان تنظیم دقیق باند فرکانس مورد نظر برای تضعیف، تقویت و قطع آن را دارند.

تنظیمات داینامیک صدا: این تنظیمات در میکسرهای دیجیتال توسعه بیشتری داشته است تا آنجا که در بعضی از مدل‌ها برای کلیه ورودی‌های آن تنظیمات لیمیتر ، کمپرسور، گیت (Gate) و اکسپندر (Expander) وجود دارد.

لیمیتر (Limiter): لیمیتر برای نگه داشتن و محار کردن پیک‌های  صدا بکار می‌رود  که اجازه نمی‌دهد صدای ورودی در موقع خارج شدن از سطح تعیین شده بالاتر برود و در صورتی که صدای ورودی بیش از حد زیاد باشد آن را کنترل کرده و نمیگذارد که صدا دیستورد شود.

کمپرسور (Compressor): ابزاری است برای کم کردن اختلاف بین بالاترین سطح صدا یا پیک و پایین‌ترین سطح صدا که با تضعیف سطوح بالای صدا و یا به وسیله تقویت سطوح پایین صدا موجب کاهش داینامیک رنج یا گستره پویایی صدا می‌شود.

اِکسپَندِر Expander: ابزاری است که با تقویت سطوح بالای صدا و یا به وسیله تضعیف سطوح پایین صدا موجب افزایش داینامیک رنج یا گستره پویایی می‌شود.

گیت (Gate): این ابزار به نحوی طراحی شده است تا از ورود سیگنال‌های صوتی با سطوح پایین‌تر از حد تعیین شده جلوگیری کند. به این ترتیب، سکوت‌های بین صداهای مطلوب عاری از نویز یا صدای محیطی ناخواسته خواهد شد.

پن (Pan): مخفف کلمه پانوراما است، این امکان فقط در ورودی‌های مونو وجود دارد و تاثیر خط مونو را در خروجی های چپ و راست تعیین می‌کند. چنانچه این تنظیم در وسط باشد، سهم این خط در خروجی های چپ و راست یکسان است ولی چنانچه کاملا به سمت چپ تنظیم شود یعنی اینکه این خط ورودی فقط، از باند چپ  خارج می‌شود، و اگر کاملا به سمت راست باشد صدا فقط از باند راست خارج خواهد شد.

بالانس یا BAL: BAL مخفف کلمه Balance )بالانس(  است، این امکان فقط در خطوط ورودی استریو وجود دارد و برای توازن یا تعادل کانال‌های چپ و راست به کار می‌رود. چون برای ورودی‌های استریو یک فیدر درنظر گرفته می‌شود و امکان کنترل تضعیف یا تقویت کانال‌های چپ و یا راست ورودی به تنهایی وجود ندارد، از این تنظیم برای میزان تفاوت چپ و راست استفاده می‌گردد. بنابراین وقتی این تنظیم در وسط قرار دارد یعنی میزان تقویت یا تضعیف فیدر برای هردو ورودی به یک اندازه است درحالیکه اگر آن کاملا به سمت کانال چپ تنظیم شود به این معنیست که صدابردار می‌خواهد صدای چپ را حذف نماید و بالعکس در مورد کانال راست نیز همین اتفاق می‌افتد.

کلید و بلندگوی PFL: PFL مخفف Pre Fade Listening است. این کلید معمولا پایین یا بالای فیدر قرار دارد و به وسیله‌ی آن می‌توان صدای کانال ورودی را قبل از بازکردن فیدر و فرستادن صدا در خروجی اصلی، روی بلندگوی PFL شنید تا در صورت وجود هرگونه اشکالی، قبل از پخش شدن آن در خروجی اصلی، آن اشکالات برطرف شود.

کلید ON/OFF: این کلید برای قطع یا وصل کردن صدای کانال ورودی است. در بعضی میکسرها کلید مشابهی به نام Mute وجود دارد که عملکرد مشابهی با این کلید دارد.

کلید SOLO: زدن این کلید باعث می‌شود تا کلیه خطوط به جز این خط، از روی خروجی اصلی قطع شوند و این خط به تنهایی روی خروجی اصلی قرار گیرد. معمولا این حالت روی خروجی REC انجام می‌شود. از کاربردهای این کلید می‌توان به تست صدای خط ورودی، تست تنظیمات اکولایزر و یا تست افکت صدا اشاره نمود.

تنظیمات اینسرت (INSERT): در بسیاری از میکسرهای صدا امکانی به این نام وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان، سر راه خطوط ورودی، دستگاهی را قرار داد تا صدای ورودی پس از عبور از آن دستگاه، وارد بخش‌های مختلف میکسر گردد. بنابراین در ورودی‌های مجهز به امکان اینسرت، دو کانکتور SEND و Return وجود دارد؛ در میکسرهای آنالوگ نیاز به تنظیمات آنچنانی وجود ندارد و تنها اتصال کانکتورهای دستگاه مورد نظر به عنوان اینسرت به میکسر موجب استفاده از این قابلیت می‌شود. اما در میکسرهای دیجیتالِ جدید که امکان مسیردهی در ورودی‌ها و خروجی‌ها (Input/output Routing) را دارند، می‌توان دستگاه هایی به عنوان اینسرت به ورودی و خروجی‌های میکسر متصل نمود و از آنها در هر ورودی یا خروجیِ دلخواه، دستگاه مورد نظر را اینسرت نمود.  برای این منظور تنظیمات نرم افزاری برای صدابردار در نظر گرفته شده است که می‌تواند در زمان ضرورت از آنها استفاده نماید.

کلیدهای باس های اصلی و گروپ ها: باس های اصلی همان خروجی های اصلی مانند PGM و

RECهستند . این کلیدها این امکان را به صدابردار می دهد تا تعیین کند کدام خط ورودی به کدام

باس خروجی اختصاص یابد. به بیان دیگر صدای خط ورودی به کدام خروجی برود یا نرود.

کانال‌های خروجی

انواع خروجی‌ها شامل خروجی‌های اصلی و فرعی است. تعداد و تنوع این خروجی‌ها بسته به نوع میکسر و کاربری آن، از یک مدل تا مدل دیگر می‌تواند متفاوت باشد.

خروجی‌های اصلی: این خروجی‌ها به عنوان خروجی پخش به کار می‌روند که اصطلاحا با نام‌های

PGM  یا PRG بکار برده می‌شود. در برخی میکسر ها تا ۲ خروجی اصلی پخش با نام های

PRG A و PRG B وجود دارد. خروجی اصلی دیگر با نام REC به عنوان خروجی اصلی برای

ضبط برنامه بکار می‌رود. یک خروجی نیز با نام مستر وجود دارد که اصلی ترین خروجی محسوب می‌شود که برای پخش صدا در سالن‌های اجرا مناسب ترین است.

خروجی‌های فرعی: خروجی‌های فرعیِ متعددی وجود دارند که بسته به مدل میکسر تعدادی از آنها

بکار رفته‌اند. این خروجی‌ها به طور کلی عبارتند از:

خروجی Aux:  این نوع خروجی به عنوان خروجی کمکی برای اتصال میکسر به اِفِکتور صدا، هدفون، ورودی امپلی فایر و اسپیکرهای جانبی استفاده می‌شود. برای تنظیم این خروجی روی هر فیدر یک روتاری یا پتانسیومتر وجود دارد که میزان سهم صدای آن ورودی در خروجی Aux را مشخص می‌نماید. چنانچه بخواهیم ورودی مشخصی را در خروجی Aux داشته باشیم می‌بایست روتاریِ Aux آن خط ورودی را به اندازه مورد نیاز باز کنیم. در برخی میکسر ها امکان وابستگی یا عدم وابستگی Aux به فیدر خط مورد نظر وجود دارد. برای این منظور کلیدی به نام AF/PF در کنار پتانسیومتر      Aux  قرار می‌گیرد تا تعیین کند که صدای خط ورودی از قبل از فیدر به Aux برود یا بعد از آن. در مدل هایی که این کلید وجود ندارد به صورت پیش فرض صدا بعد از فیدر به آکس می‌رود. به عنوان مثال چنانچه این کلید در حالت PF قرار گیرد میزان صدای این خط ورودی در

Aux دیگر بستگی به موقعیت فیدر ندارد و حتی اگر فیدر هم بسته باشد صدای این خط می‌تواند در Aux وجود داشته باشد. در انتها نیز یک تنظیم اصلی برای تعیین سطح صدای خروجی Aux وجود دارد. یک میکسر صدا می‌تواند چندین Aux داشته باشد که در مدل‌های آنالوگ رنگ پتانسیومترهای تنظیمات هر Aux همرنگ هستند و هرکدام با یک رنگ مشخص شده اند. یعنی مثلا تمام پتانسیومترهای   Aux1 با رنگ آبی مشخص می‌شوند که کاربر به راحتی بتواند آنها را تشخیص دهد. در مدل‌های دیجیتال برای تنظیم Aux ها، معمولا از روتاری های چندکاره استفاده می‌شود که تشخیص این تنظیمات با توجه به نمایشگر LCD مربوطه میسر است.

خروجی گروهی (Group) یا میکس باس (Mix Bus): چنانچه بخواهیم چندین ورودی را در یک گروه قرار داده و همگی را با یک فیدر کنترل کنیم به خروجی group نیازداریم. برای ارسال یک خط ورودی روی یک گروپ،کلید مربوط به آن گروپ انتخاب می‌شود و تنظیم سطح صدا مانند Aux وجود ندارد. درواقع چنانچه چندین باس یا گروپ در میکسر وجود داشته باشد برای مسیردهی خط ورودی به باس های مورد نظر می‌بایست کلیدهای مربوط به آن باس ها را انتخاب کرد تا این ورودی به باس یا باس های مورد نظر راه یابد. در نهایت یک تنظیم نهایی نیز برای سطح صدای خروجی هر باس وجود دارد. تفاوت دیگری که با Aux وجود دارد این است که هر باس خروجی می‌تواند به عنوان یک ورودی به خروجی اصلی راه یابد و مانند بقیه ورودی‌ها می‌توان به آن یک فیدر اختصاص داد. نکته مهم این که:  هیچ گاه نباید یک خط ورودی به طور همزمان هم از طریق group و هم مستقیما به خروجی های اصلی مسیردهی شود؛ چنین عملی باعث به هم ریختگی در طیف فرکانسی آن ورودی در خروجی اصلی خواهد شد. یکی از کاربردهای group در اجراهای موسیقی این است که ورودی‌های مربوط به چند ساز مشابه را با یک فیدر کنترل کنند. بعنوان مثال اگر بخواهند سطح سیگنال صدای تمام سازهای زهی را با یک فیدر کنترل کنند، تمام ورودی های مربوط به سازهای زهی را به group1  اختصاص می‌دهند و با فیدر اصلی group1 تمام سازهای زهی را باهم کنترل می‌کنند. برای بقیه سازها نیز به همین صورت عمل می‌شود. در این حالت می‌توان group1  را به خروجی اصلی REC یا PGM یا مستر اختصاص داد.

کلید AF/PF : این کلید مشخص می کند که صدایی که قرار است از این ورودی به

AUX  برود از قبل از فیدر  PF  گرفته شود یا از بعد از آن  AF . در میکسرهایی که این کلید وجود ندارد تنظیم به طور پیش فرض روی AF است یعنی صدا از بعد از فیدر برای  AUXارسال می شود.

تنظیمات N-1 یا N-x ها: این تنظیمات نیز مانند تنظیمات Aux است با این تفاوت که این تنظیم روی خط ورودی تلفن هایبرید مرتبط،غیرفعال است.

کلیدهای باس های اصلی و گروپ ها: باس های اصلی همان خروجی های اصلی مانند PGM و

RECهستند . این کلیدها این امکان را به صدابردار می دهد تا تعیین کند کدام خط ورودی به کدام

باس خروجی اختصاص یابد. به بیان دیگر صدای خط ورودی به کدام خروجی برود یا نرود.

تنظیم PAN یا BAL : از آنجا که خروجی میکسرهای صدا عمدتا استریو هستند، بسته به نوع خط

ورودی که می تواند مونو یا استریو باشد یکی از تنظیمات PAN یا BAL روی خطوط ورودی قرار دارد.

PAN    : مخفف کلمه پانوراما است، در خطوط ورودی مونو وجود دارد و تاثیر خط مونو را در خروجی های چپ و راست تعیین می کند. چنانچه این تنظیم در وسط باشد، سهم این خط در خروجی های چپ و راست یکی است ولی چنانچه به طرف آخر چپ تنظیم شود یعنی اینکه این خط ورودی فقط در خروجی چپ ظاهر شود، و بالعکس برای کانال راست.

BAL   : مخفف کلمه Balance )بالانس(  است، درخطوط ورودی استریو وجود دارد و برای توازن یا تعادل کانال های چپ و راست به کار می رود. چون برای ورودی های استریو یک فیدر درنظر گرفته می شود و امکان کنترل تضعیف یا تقویت هر کانال چپ یا راست ورودی به تنهایی وجود ندارد، از این تنظیم برای میزان تفاوت چپ و راست استفاده می گردد. بنابراین وقتی این تنظیم در وسط قرار دارد یعنی میزان تقویت یا تضعیف فیدر برای هردو ورودی به یک میزان است درحالیکه اگر این تنظیم تا آخر روی کانال چپ باشد به این معنی است که صدابردار می خواهد صدای چپ را حذف نماید و بالعکس در مورد کانال راست.

کلید : PFLمخفف Pre Fade Listening است. این کلید معمولا پایین یا بالای فیدر قرار

دارد و به وسیله آن می توان صدای کانال ورودی را قبل از بازکردن فیدر روی بلندگوی PFL شنید.

کلید  : ON/OFF این کلید برای قطع و وصل کردن صدای کانال ورودی است. در بعضی میکسرها

کلید مشابهی به نام Mute وجود دارد که عملکرد مشابهی با این کلید دارد.

کلید : SOLOزدن این کلید باعث می شود تا کلیه خطوط به جز این خط، از روی خروجی اصلی قطع شوند و این خط به تنهایی روی خروجی اصلی قرار گیرد. معمولا این حالت روی خروجی

RECانجام می شود. از کاربردهای این کلید می توان به تست صدای خط ورودی، تست تنظیمات

اکوآلایزر و یا تست افکت صدا اشاره نمود.

تنظیمات : INSERTدر بسیاری از میکسرهای صدا امکانی به این نام وجود دارد که با استفاده از آن

می توان سر راه خطوط ورودی، دستگاهی را قرار داد تا صدای ورودی پس از عبور از آن دستگاه وارد بخش های مختلف میکسر گردد. بنابراین در ورودی های مجهز به امکان اینسرت، دو کانکتور

SENDو Return وجود دارند. در میکسرهای آنالوگ نیاز به تنظیمات آنچنانی وجود ندارد و تنها اتصال کانکتورهای دستگاه مورد نظر به عنوان اینسرت به میکسر موجب به کارگیری این قابلیت می شود. لیکن در میکسرهای دیجیتال جدید که امکان مسیردهی در ورودی ها و خروجی ها

Input/output Routingرا دارند، می توان دستگاه هایی به عنوان اینسرت به ورودی و خروجی های میکسر متصل نمود و از آنها در هر ورودی یا خروجی دلخواه این دستگاه یا دستگاه ها را اینسرت نمود.  برای این منظور تنظیمات نرم افزاری در منوهای میکسر وجود دارد که صدابردار می تواند در زمان ضرورت از آنها استفاده نماید.

مانیتورینگ میکسر صدا: کاربر میکسر صدا برای دیدن سطح و شنیدن صدای ورودی ها و خروجی های مختلف به ابزاری به نام مانیتورینگ صدا نیاز دارد که بنا به نوع و مدل میکسر، دارای امکانات متفاوتی است. مهم ترین امکانات مانیتورینگ عبارتند از:

خروجی   : PFLکاربر می تواند با انتخاب کلید PFL مربوط به هر فیدر ورودی، صدای ورودی مورد نظر را قبل از بازکردن فیدر آن در این خروجی بشنود. درواقع این صدای قبل از فیدر است که

با انتخاب کلید PFL به خروجی بلندگوی PFL می رود. بلندگوی PFL معمولا در داخل میکسر

صدا تعبیه شده است و کیفیت خوبی ندارد. درصورت لزوم می توان صدای PFL را روی بلندگوهای

اتاق فرمان با کیفیت بهتری شنید . با انتخاب چند کلید PFL به طور همزمان، ترکیب صدای چند

ورودی صدای PFL شده، در خروجی PFL شنیده می شود.

همچنین پتانسیومتری برای تنظیم صدای بلندگوی PFL ، در قسمت کنترل مانیتورینگ میکسر قرار

دارد.

مانیتورینگ اتاق فرمان یا : CR Monitoring برای بلندگوها و هدفون مورد استفاده در اتاق فرمان

خروجی های مستقلی درنظر گرفته می شود و صدابردار می تواند با استفاده از کلیدهای مربوطه، خروجی های مختلفی را انتخاب کرده و روی این بلندگوها بشنود. برخی از خروجی های قابل شنیدن در بلندگوهای اتاق فرمان عبارتند از: خروجی های اصلی PGM و REC ، خروجی های فرعی

AUX  ها ، Group ها، N-1 ، Audition و خروجی. PFL  در برخی میکسرها کلیه ورودی و خروجی های میکسر قابل انتخاب و شنیدن در مانیتورینگ اتاق فرمان می باشند. در قسمت مانیتورینگ میکسر، یک پتانسیومتر یا روتاری برای تنظیم سطح صدای خروجی بلندگوی اتاق فرمان وجود دارد.

برای جلوگیری از خطای فیدبک صدا، چنانچه ورودی میکروفنی برای اتاق فرمان تعریف شده باشد و ورودی این میکروفن باز شود، به صورت خودکار خروجی های بلندگوهای مانیتورینگ اتاق فرمان یا CR قطع

می شوند.

هدفون : DJ  برای کاربری های DJ به کار می رود. در این نوع کاربری صدابردار و مجری برنامه یک نفر است و بنابراین با توجه به قطع شدن صدای بلندگوی اتاق فرمان با باز شدن میکروفن اتاق فرمان، مجری صدابردار می بایست از هدفون – DJ استفاده کند. هدفون DJ صدایی را پخش می کند که در قسمت مانیتورینگ اتاق فرمان انتخاب شده است.

خروجی Clean Feed یا N-1: برای استفاده از دستگاه تلفن هایبرید و اتصال آن به میکسر صوتی نیاز به خروجی مستقلی است که امکان ورودی از تمام ورودی ها به جز یکی را داشته باشد. طراحان استودیو از این خروجی برای اتصال به ورودی دستگاه تلفن هایبرید استفاده می‌کنند تا از بروز خطای فیدبک در تلفن جلوگیری کنند.

مانیتورینگ میکسر صوتی

کاربر میکسر صدا برای دیدن سطح و شنیدن صدای ورودی ها و خروجی های مختلف به ابزاری برای مانیتور کردن صدا نیاز دارد که بنا به نوع و مدل میکسر، دارای امکانات متفاوتی است. مهم ترین امکانات مانیتورینگ عبارتند از:

خروجی PFL: کاربر می‌تواند با انتخاب کلید PFL مربوط به هر فیدر ورودی، صدای ورودی مورد نظر را قبل از بازکردن فیدر آن در این بلندگو بشنود. درواقع این صدای قبل از فیدر است که با انتخاب کلید PFL به خروجی بلندگوی PFL می‌رود. بلندگوی PFL معمولا در داخل میکسر صدا تعبیه شده است و کیفیت خوبی ندارد. در صورت لزوم می‌توان صدای PFL را روی بلندگوهای اتاق فرمان با کیفیت بهتری شنید . با انتخاب چند کلید PFL به طور همزمان، ترکیب صدای چند ورودی صدای PFL شده، در بلندگوی PFL شنیده می‌شود. همچنین یک روتاری برای تنظیم صدای بلندگوی PFL  در قسمت کنترل مانیتورینگ میکسر قرار دارد.

مانیتورینگ اتاق فرمان یا CR Monitoring: برای بلندگوها و هدفون مورد استفاده در اتاق فرمان خروجی های مستقلی درنظر گرفته می‌شود و صدابردار می‌تواند با استفاده از کلیدهای مربوطه، خروجی های مختلفی را انتخاب کرده و روی این بلندگوها بشنود. برخی از خروجی های قابل شنیدن در بلندگوهای اتاق فرمان عبارتند از: خروجی های اصلی PGM و REC ، خروجی های فرعی AUX  ها ، Group ها، N-1 ، Audition و خروجی PFL  در برخی میکسرها کلیه ورودی و خروجی های میکسر قابل انتخاب و شنیدن در مانیتورینگ اتاق فرمان می‌باشند. در قسمت مانیتورینگ میکسر، یک پتانسیومتر یا روتاری برای تنظیم سطح صدای خروجی بلندگوی اتاق فرمان وجود دارد. برای جلوگیری از خطای فیدبک صدا، چنانچه ورودی میکروفنی برای اتاق فرمان تعریف شده باشد و ورودی این میکروفن باز شود، به صورت خودکار خروجی های بلندگوهای مانیتورینگ اتاق فرمان یا CR قطع می‌شوند.

هدفون DJ:  برای کاربری های  DJ به کار می‌رود. در این نوع کاربری صدابردار و مجری برنامه یک نفر است و بنابراین با توجه به قطع شدن صدای بلندگوی اتاق فرمان با باز شدن میکروفن اتاق فرمان، مجری صدابردار می‌بایست از هدفون – DJ استفاده کند. هدفون DJ صدایی را پخش می‌کند که در قسمت مانیتورینگ اتاق فرمان انتخاب شده است.

مانیتورینگ استودیویی یا STUDIO Monitoring:  برای بلندگوها و هدفون مورد استفاده در استودیو، خروجی های مستقلی درنظر گرفته می‌شود و صدابردار می‌تواند با استفاده از کلیدهای مربوطه، خروجی های مختلفی را انتخاب کرده و روی این بلندگوها بشنود. برخی از خروجی های قابل شنیدن در بلندگوهای استودیو عبارتند از: خروجی های اصلی PGM و REC ، خروجی های فرعی AUX ها، Group ها، N-1 ،   Audition  و خروجی PFL . در برخی میکسرها کلیه ورودی و خروجی های میکسر قابل انتخاب و شنیدن در مانیتورینگ استودیو می‌باشند. در قسمت مانیتورینگ میکسر، یک پتانسیومتر یا روتاری برای تنظیم سطح صدای خروجی بلندگوی استودیو وجود دارد. در این جا نیز برای جلوگیری از خطای فیدبک صدا، چنانچه ورودی میکروفنی برای استودیو تعریف شده باشد و ورودی این میکروفن باز شود، به صورت خودکار خروجی های بلندگوهای مانیتورینگ استودیو قطع میشوند. در این حالت چنانچه نیاز به شنیدن صدا باشد از خروجی هدفون استودیو استفاده می‌گردد.

قابلیت Re-Injection: بعضی اوقات لازم است علیرغم باز بودن میکروفن داخل استودیو، صدا در بلندگوی استودیو پخش گردد. مثلا زمانی که در یک استودیوی تلویزیونی، لازم است تلفن مخاطبی در بلندگوهای استودیو پخش شود و میکروفن مجری نیز باز باشد تا گفتگویی دوطرفه بین مخاطب و مجری انجام گیرد. در این حالت از قابلیت Re-Injection میکسر صوتی استفاده می‌شود تا صدای بلندگوهای داخل قطع نشود و با کاهش ۲۲ دسیبلی، صدا در بلندگوهای استودیو پخش شود تا احتمال وقوع خطای فیدبک کاهش یابد. در این حالت صدابردار باید مراقب سطح صدای بلندگوی داخل استودیو باشد تا فیدبکی رخ ندهد.

باس Audition یا باس شنوایی: از این باس به عنوان یک باس کمکی برای مانیتورینگ صدا استفاده می‌شود که هیچ گاه به خروجی های اصلی میکسر نخواهد رفت و فقط درخروجی های مانیتورینگ ظاهر می‌گردد.

میتر ها: معمولا میکسرهای صدا به میتر هایی برای نشان دادن سطح صدا مجهز می‌باشند که تعداد میترها و دقت آنها رابطه مستقیمی با قیمت میکسر و نوع آن دارد. بعنوان مثال میکسرهایی که برای پخش صدا در مکان های عمومی استفاده می‌شوند، به دو عدد میتر کوچک در کنار خروجی اصلی مجهز هستند. درحالی که در مدل هایی که در ضبط یا پخش موسیقی به کار می‌روند برای هر ورودی و خروجی یک میتر مستقل با دقتی بالا قرار داده می‌شود. در میکسرهای رادیویی و تلویزیونی میتر صدا، عموما طبق سفارش مشتری و با توجه به استانداردهای مورد نظر تعبیه می‌گردد. استاندارد میتر میکسرهای آنالوگ در صداوسیمای ایران میتر وی‌یو (V‌U Meter) است و همچنان در مرحله گذر از آنالوگ به دیجیتال در میکسرهای دیجیتال نیز میتر V‌U وجود داشته و به طور همزمان میتر دیجیتال dBFS نیز مدنظر قرار گرفته است.

 تاک‌بک (Talk Back): در میکسرهای رادیو و تلویزیونی ابزاری برای ارتباط صدابردار با مجری و یا برخی خروجی های میکسر تعبیه شده است که اصطلاحا به آن تاک بک می‌گویند. برای این منظور یک میکروفن و تعدادی کلید در کنار قسمت مانیتورینگ قرار گرفته که صدابردار از طریق این میکروفن و انتخاب خروجیِ مورد نظر می‌تواند روی آن خطوط صحبت کند. مثلا اگر برای هدفون مجری از خروجی Aux1 استفاده شده باشد، صدابردار می‌تواند با انتخاب کلید Aux1 روی قسمت تاک بک با مجری صحبت کند. در بعضی از میکسرهای صدا امکانی به نام SLATE قرار گرفته که صدابردار می‌تواند از طریق آن، روی یکی از خروجی های اصلی میکسر مثلا PGM صحبت کند. از آنجا که زدن اشتباه کلید SLATE می‌تواند مشکل ساز باشد و اشتباها صدای اتاق فرمان را روی آنتن بفرستد تدابیری برای جلوگیری از این اشتباه لحاظ می گردد. مثلا عملکرد SLATE را به نحوی طراحی می‌کنند که به صورت دو کلیده فعال شود.

امکانات جانبی:

 فرمان‌های کنترلی: برای ارتباط میکسر صوتی با تجهیزات جانبی امکاناتی درنظر گرفته می‌شود تا بتواند تجهیزات جانبی را کنترل نماید و یا در مواقعی نیز تجهیزات جانبی تاثیر مورد نظر را روی میکسر بگذارند. این امکانات عبارتند از:

سیگنالینگ : استودیوهای رادیویی و تلویزیونی مجهز به چراغ هایی به نام چراغ سیگنالینگ هستند که وضعیت کار در استودیو و اتاق فرمان را نمایش می‌دهند. فرمان روشن و خاموش شدن این چراغ ها از طرف میکسر صدا صادر می‌گردد. سازندگان این نوع از میکسرها خروجی هایی برای فرمان سیگنالینگ تعبیه کرده و کلیدهایی نیز برای کنترل کردن آنها روی آن درنظر گرفته‌اند. در مدل‌های دیجیتال این امکان در دست طراح استودیو است تا از امکانات GPIO (که در ادامه توضیح داده می‌شود) برای تهیه فرمان‌های سیگنالینگ و از کلیدهای تابع میکسر برای این منظور استفاده نماید.

GPIO یا ورودی و خروجی های همه منظوره:  در میکسرهای دیجیتال تعدادی ورودی فرمان و خروجی فرمان به همراه بانکی از توابع و متغیرها در تنظیمات آن وجود دارد که طراح استودیو می‌تواند متناسب با نیاز از آنها استفاده کند. یکی از این کاربردها، فرمان‌های سیگنالینگ است که در بالا ذکر شد. یکی دیگر از این کاربردها، کلید سرفه یا Cough Key است که در دسترس مجری قرار می‌گیرد تا در صورت لزوم از آن برای قطع موقت صدای میکروفن استفاده کند. برای این منظور خروجی کلید سرفه را به یکی از ورودی های GPIO متصل می‌کنند و با استفاده از توابع موجود در نرم افزار پیکره‌بندی میکسر، تابع مربوط به قطعِ صدای میکروفن مورد نظر را به این ورودی مرتبط می‌کنند.  از GPIO برای ارسال فرمان PLAY و  STOP  به منابع صدا مانند انواع پلیرها نیز استفاده می‌شود.

OSC : در میکسرهای استودیو پخش رادیو و تلویزیون، مولد صدای یک کیلوهرتز با دامنه مرجع برای تست ورودی‌ها و خروجی‌ها وجود دارد که اصطلاحا به آن “میل هرتز” می‌گویند در مواقع لزوم می‌توان آن را روشن کرده، به ورودی یا خروجی مورد نظر مسیردهی نمود. در برخی از مدل‌های دیجیتال فرکانس و دامنه‌ی سیگنالِ تست، قابل تغییر بوده و منابع دیگری نیز مانند سیگنالِ نویز سفید یا نویز صورتی نیز وجود دارد.

جمعبندی

در این مطلب شما با میکسر و انواع آن از جمله آنالوگ و دیجیتال و مزایا و معایب آنها آشنا شدید. همچنین با کاربردهای مهم این دستگاه صوتی نیز آشنا شدید. در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که کار با میکسر و صدابرداری به صورت حرفه‌ای نیاز به دانش کافی و تجربه دارد و برای یادگیری بهتر می‌بایست حتما از نزدیک و بطور عملی با انواع میکسرها کار کنید تا بتوانید به یک صدابردار کار بلد و حرفه‌ای تبدیل شوید.